در روز چهارشنبه، ۴ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۵:۰۲ به وقت تبریز (۱۰:۳۲ به وقت جهانی)، ماه بهطور رسمی به فاز ماه نو میرسد. در این فاز، ماه در بخش غربی صورت فلکی جوزا قرار دارد و حدود ۴ درجه در شمال خورشید واقع شده است. در زمان ماه نو، ماه بین زمین و خورشید قرار میگیرد. از آنجا که نور خورشید تنها به سمت دور ماه میتابد و ماه در همان منطقه آسمان خورشید قرار دارد، برای حدود یک روز از هیچ نقطهای روی زمین قابل مشاهده نیست. پس از فاز ماه نو، نور شب آسمانی زمین بهصورت هلال در آسمان غروب غربی دوباره ظاهر خواهد شد.
صورت فلکی لیرا در اواخر عصر خرداد ماه در آسمان شرقی بهخوبی قابل مشاهده است. چشمان تیزبین ممکن است متوجه شوند که ستاره با روشنایی متوسط اپسیلون لیرا، که در فاصله یک انگشت به سمت چپ پایین (یا یک درجه به سمت شرق آسمانی) ستاره بسیار درخشان وگا قرار دارد، در واقع یک جفت ستاره نزدیک به هم است — یک ستاره دوتایی. با استفاده از دوربین دوچشمی (دایره نارنجی) یا یک تلسکوپ خانگی، بهراحتی میتوان این دو ستاره را مشاهده کرد. بررسی اپسیلون با بزرگنمایی بالا نشان میدهد که هر یک از این ستارهها خود نیز یک ستاره دوتایی است — به همین دلیل به آن لقب «دوتایی دوتایی» دادهاند. هر جفت ستاره یک سیستم دوتایی واقعی است که همراهان آن هر ۶۰۰ و ۱۲۰۰ سال یکبار به دور یکدیگر میچرخند.
زندگی در عصر کنونی با اکتشافات رباتیک جاهطلبانه مریخ و احتمال مأموریت انسانی به سیاره سرخ در آینده، تصور زمانی که مریخ دنیایی مرموز و دور از دسترس بود دشوار است. با این حال، پیش از اختراع موشک، ستارهشناسانی که میخواستند مریخ را فراتر از آنچه از طریق تلسکوپهایشان میدیدند کاوش کنند، مجبور بودند از تخیل خود استفاده کنند.
اگر افق شمال غربی بدون ابر و موانع باشد، هلال باریک ماه در فاصلهای کمتر از "عرض یک مشت" (حدود ۱۰ درجه) سمت پایینراست سیاره درخشان مشتری قابل مشاهده خواهد بود
ماه بهطور رسمی در ساعت ۰۵:۳۲ بامداد سهشنبه، ۶ خرداد ۱۴۰۴ به وقت ایران (۰۳:۰۲ به وقت گرینویچ) به مرحله ماه نو خواهد رسید. در این زمان، ماه در صورت فلکی ثور (گاو) و ۴ درجه شمال خورشید قرار دارد. در مرحله ماه نو، ماه دقیقاً بین زمین و خورشید قرار میگیرد. از آنجا که نور خورشید فقط به سمت پنهان ماه میتابد و ماه در همان بخش آسمان خورشید است، برای حدود یک روز بهطور کامل از دید ناظران در تبریز و تمام نقاط زمین ناپدید میشود.
پس از ۲۴ ساعت حرکت مداری به سمت شرق، در صبح روز جمعه ۲ خرداد ماه، هلال کهنه ماه دقیقاً بین دو سیاره زهره و زحل قرار خواهد گرفت. این منظره زیبا در افق شرقی قبل از طلوع آفتاب قابل مشاهده خواهد بود و فرصت مناسبی برای عکاسی نجومی به ویژه با ترکیب مناظر شهری یا طبیعی تبریز ایجاد میکند........اگر جمعه صبح هوا ابری بود، میتوانید صبح روز شنبه ۳ خرداد نیز این سه جرم را با آرایش متفاوتی مشاهده کنید که در آن زمان ماه در سمت چپ زهره قرار گرفته است.
صورت فلکی گیسوی برنیس یکی از صورتهای فلکی کوچک اما جذاب آسمان است که به دلیل داستان تاریخی و اسطورهایاش شهرت دارد. نام این صورت فلکی به برنیس دوم، ملکه مصر باستان، اشاره دارد که گفته میشود موهای خود را بهعنوان نذر به خدایان اهدا کرد تا همسرش، بطلمیوس سوم، از جنگ سالم بازگردد.
در شامگاه دوشنبه، ماه به وضعیت کامل خود میرسد و در آسمان شب تبریز با درخششی تماشایی خواهد درخشید. این رخداد در ساعت ۲۱:۲۶ به وقت ایران (برابر با ۱۲:۵۶ بهوقت شرق آمریکا یا ۱۶:۵۶ GMT) اتفاق میافتد. ماه در این شب در نزدیکی صورتفلکی ترازو (Libra) یا عقرب (Scorpius) میدرخشد. برای ماه کامل اردیبهشت نامهای گوناگونی مانند «ماه گلها»، «ماه شیر» و «ماه کاشت» بکار برده می شد میشود.
در تبریز، که در منطقه زمانی ایران (IRST) قرار دارد و ۳ ساعت و ۳۰ دقیقه از GMT جلوتر است، این رویداد در تاریخ 19 اردیبهشت ماه قابلمشاهده خواهد بود. با توجه به اینکه تاریکی آسمان در تبریز در این زمان از سال معمولاً از حدود ساعت ۲۰:۰۰ به وقت محلی آغاز میشود، میتوانید ماه و اسپایکا را از این زمان به بعد در آسمان شب مشاهده کنید. اسپایکا در پایین سمت چپ ماه درخشان دیده خواهد شد و با گذشت زمان، به دلیل حرکت مداری ماه و چرخش آسمان، موقعیت نسبی آنها تغییر خواهد کرد. هرچند اختفای اسپایکا توسط ماه (که در ساعت ۰۶:۳۰ GMT رخ میدهد، یعنی ۱۰:۰۰ صبح به وقت تبریز) در تبریز قابلمشاهده نخواهد بود، زیرا در آن زمان روز شده و ماه و اسپایکا دیگر در آسمان دیده نمیشوند.
در شامگاه دوشنبه، 14 اردیبهشت ، هنگامی که آسمان رو به تاریکی میرود، درخشانترین ستارهی صورت فلکی اسد (شیر) یعنی رگولوس (Regulus)، درست در سمت راست ماه در حال تربیع (بیش از نیمه، در حالت محدب) دیده خواهد شد. رگولوس، یک ستارهی سفید و داغ از ردهی طیفی B است که تنها در فاصلهی ۷۹ سال نوری از خورشید ما قرار دارد و نقطهی قلب شیر در آسمان را مشخص میکند. برای رصدگران آسمان در مناطق غربیتر یا در ساعات دیرتر شب، حرکت شرقی ماه در مدارش باعث میشود ماه به تدریج از رگولوس فاصله بگیرد. با این حال، در ساعات آغازین شب، این دو جرم آسمانی در کنار هم منظرهای تماشایی خواهند ساخت. .........بارش شهابی سالانهی اتا-دلو زمانی رخ میدهد که مدار زمین از میان ابری از ذرات عبور میکند که در اثر عبورهای مکرر دنبالهدار هالی در مدار خودش به دور خورشید، به جا ماندهاند. این بارش شهابی که از ۱۹ آوریل تا ۲۸ مه ادامه دارد، در شب دوشنبه تا بامداد سهشنبه، ۶ مه در قارههای آمریکا به اوج خود میرسد. ماه نسبتاً درخشان شب، تا زمانی که حدود ساعت ۳ بامداد به وقت محلی غروب کند، مانع دیدن شهابهای کمنورتر خواهد شد. گرچه برخی از شهابها ممکن است از شب دوشنبه دیده شوند، اما بیشتر آنها پس از طلوع نقطهی تشعشعی این بارش در صورت فلکی دلو در سمت جنوبشرقی آسمان، یعنی حوالی ساعت ۳ بامداد، قابل مشاهده خواهند بود. در زمان اوج بارش، معمولاً چند ده شهاب در ساعت دیده میشود که ممکن است برخی از آنها از نوع شهابهای آتشگوی باشند. با توجه به موقعیت جنوبی نقطهی تشعشعی این بارش، اتا-دلو برای رصدگران نواحی نزدیک به استوا مناسبتر است. برای مشاهدهی بارش شهابی اتا-دلو در تبریز، بهترین زمان در ساعات پیش از طلوع آفتاب، بهویژه بین ساعت ۳ تا ۵ بامداد روز سهشنبه، ۶ مه ۲۰۲۵ است. در این بازه، نقطهی تشعشعی این بارش در صورت فلکی دلو در افق جنوبشرقی آسمان قرار دارد و بهتدریج ارتفاع میگیرد.
زمانی که ماه در ساعت ۱۱:۵۲ صبح به وقت شرقی (EDT)، ۸:۵۲ صبح به وقت اقیانوس آرام (PDT) یا ۱۳:۵۲ به وقت گرینویچ (GMT) در روز یکشنبه 14 اردیبهشت به یکچهارم اول مدار خود بهدور زمین میرسد، زاویه ۹۰ درجهای میان زمین، خورشید و ماه باعث میشود نیمی از قرص ماه از سمت شرقی (سمت رو به خورشید) روشن دیده شود. در این فاز، ماه معمولاً حوالی ظهر طلوع کرده و حدود نیمهشب غروب میکند؛ بنابراین در آسمان روز نیز قابل مشاهده خواهد بود. شبهایی که به تربیع اول نزدیک هستند، بهترین زمان برای مشاهده مناظر سطح ماه هستند، زیرا نور خورشید با زاویه کم بر دهانهها و کوههای ماه میتابد و سایهروشنهای زیبایی پدید میآید. .........در هفته اول ماه مه، حرکت مداری شرقسوی سیاره مریخ آن را از لبه شمالی خوشه ستارهای درخشان و بزرگ «کندوی عسل» (Messier 44، معروف به Praesepe یا M44) در صورت فلکی سرطان (Cancer) عبور میدهد. بعد از غروب، میتوانید نقطه سرخرنگ و نسبتاً درخشان مریخ را در نیمه غربی آسمان بیابید. با استفاده از دوربین دوچشمی (دایره نارنجی) یا تلسکوپ خانگی (دایره سبز)، ستارگان پراکنده خوشه «کندو» را درست در پایین چپ مریخ (یا جنوب آسمانی آن) خواهید دید. مریخ از سمت راست (غرب آسمانی) به سمت خوشه نزدیک میشود و در روز دوشنبه ۵ مه، از کنار لبه بیرونی خوشه عبور خواهد کرد. هر شب پس از آن، این خوشه اندکی بیشتر به پایین مریخ منتقل خواهد شد. موقعیت این خوشه در نزدیکی دایرهالبروج باعث شده تا اغلب میزبان ماه و سیارات منظومه شمسی باشد.
در آسمان غربی تبریز، شنبه ۱۳ اردیبهشت پس از غروب آفتاب، نقطه سرخرنگ مریخ را اندکی پایینتر از ماه نیمهروشن خواهید دید. با دوربین دوچشمی، در سمت چپ مریخ (در راستای جنوب-جنوبشرقی آسمانی)، خوشه ستارهای باز و پراکندهای دیده میشود که به نامهای کندو، آخور، خوشه M44 یا NGC 2632 شناخته میشود. امشب، علاقهمندان در تبریز و دیگر نقاط ایران میتوانند این همنشینی زیبا را با چشم غیرمسلح ببینند و اگر از دوربین یا تلسکوپ خانگی استفاده کنند، میتوانند مرز تاریک ماه را در حال عبور از کنار ستارهای به نام الاغ شمالی (Asellus Borealis) در صورت فلکی سرطان (Cancer) مشاهده کنند.
در روزهای آغازین ماه می و 12 اردیبهشت، سیاره درخشان ناهید مانند جواهری در آسمان شرقی قبل از طلوع آفتاب میدرخشد. در این زمان، زحل با نور متوسط خود بهراحتی در فاصلهای حدود چند انگشت پایینتر و سمت راست ناهید (یا سمت جنوب سماوی) دیده میشود. در همین حال، نپتون کم نورتر در پایین ناهید و کمی به سمت چپ زحل قرار گرفته است. این سه سیاره آنقدر به هم نزدیک هستند که میتوانید آنها را همزمان در میدان دید یک دوربین دوچشمی (دایره نارنجی) مشاهده کنید.
تصویر ترکیب از طبیعت عینالی و آسمان شب ایجاد کرده است. منظره سنگها و درختان وحشی عینالی در پیشزمینه، حس آرامش و ارتباط با طبیعت را منتقل میکند، در حالی که آسمان شب با نمایش ستارگان و موقعیت وستا، هیجان رصد یک پدیده نجومی را به بیننده القا میکند. این تصویر میتواند برای علاقهمندان به نجوم در تبریز الهامبخش باشد تا در شب ۱۱ اردیبهشت به مناطق مرتفع مانند عینالی بروند و از تماشای سیارک وستا لذت ببرند. تضاد بین طبیعت زمینی و آسمان پرستاره، زیبایی خاصی به این تصویر بخشیده است .
7 اردیبهشت 1404، در زمان وقوع ماه نو، تبریز تجربهای منحصر به فرد از آسمان شب را به رصدگران ارائه میدهد. از آنجا که ماه در این زمان در میان زمین و خورشید قرار دارد، نور خورشید تنها سمت دیگر ماه را روشن میکند و بنابراین ماه در آسمان تاریک و غیرقابل مشاهده خواهد بود. این شرایط ایدهآل برای مشاهده کهکشانها، سحابیها و دیگر اجرام آسمانی است.
کشف حیات فراتر از زمین یکی از عمیقترین اکتشافات در تاریخ علم خواهد بود. کهکشان راه شیری بهتنهایی میزبان صدها میلیون سیاره بالقوه قابل سکونت است. اخترشناسان از تلسکوپهای فضایی قدرتمند برای جستجوی نشانههای مولکولی زیستشناسی در اتمسفر سیارات زمینمانند استفاده میکنند. اما تاکنون هیچ شواهد محکمی از حیات فراتر از زمین یافت نشده است. مقالهای که در آوریل ۲۰۲۵ منتشر شد، ادعا کرد که نشانهای از حیات در اتمسفر سیاره K2-18b کشف شده است. اگرچه این کشف جذاب است، اکثر اخترشناسان − از جمله نویسندگان مقاله − آماده نیستند که ادعا کنند این به معنای وجود حیات فرازمینی است. کشف حیات یک پیشرفت قابلتوجه خواهد بود. اخترشناس کارل ساگان از عبارت «ادعاهای خارقالعاده نیازمند شواهد خارقالعادهاند» در مورد جستجوی حیات بیگانه استفاده کرد. این عبارت بیانگر این است که برای پشتیبانی از یک ادعای قابلتوجه، باید سطح بالایی از شواهد وجود داشته باشد.
در ساعات پیش از طلوع خورشید روز جمعه، هلال باریک و زیبای ماه که در واپسین روزهای چرخه قمری خود قرار دارد، در کنار سه سیاره منظومه شمسی صحنهای تماشایی را در افق شرقی آسمان تبریز رقم میزند. پس از حدود ۲۴ ساعت حرکت مداری ماه به سوی شرق، هلال بسیار نازک ماه در ترکیب مثلثی زیبایی با سیارات ناهید (زهره)، کیوان (زحل) و عطارد قرار میگیرد.
در دوشنبه، ۲ اردیبهشت ، سیاره عطارد به بیشترین کشیدگی غربی خود نسبت به خورشید میرسد. این بدان معناست که عطارد در این تاریخ در بیشترین زاویهی جدایی زاویهای از خورشید قرار دارد ــ ۲۷.۴ درجه در سمت غرب ــ و برای مدت کوتاهی قبل از طلوع خورشید قابل مشاهده خواهد بود.
امشب، یکشنبه 31 فروردین ، ماه به فاز سومین ربع خود میرسد و منظرهای خیرهکننده را در آسمان تبریز به نمایش میگذارد. این رویداد در ساعت ۰۱:۳۵ به وقت جهانی (GMT) رخ میدهد که معادل ۰۵:۰۵ بامداد دوشنبه اول اردیبهشت به وقت محلی ایران (IRST) است. ماه سومین ربع، که نیمه غربی آن به سمت خورشید پیش از طلوع روشن است، حوالی نیمهشب امشب در تبریز طلوع میکند و تا پس از طلوع آفتاب در آسمان جنوبی قابلمشاهده خواهد بود. هفته آینده، آسمان تاریک و بدون ماه، فرصتی ایدهآل برای رصد اشیای اعماق آسمان، بهویژه کهکشانهای بهاری، با دوربین دوچشمی یا تلسکوپ فراهم میکند. علاقهمندان به نجوم در تبریز میتوانند از این فرصت برای کاوش در شگفتیهای کیهانی بهره ببرند، در حالی که نور ماه مانعی برای رصد آنها ایجاد نمیکند.
در شامگاه 30 فروردین ماه همزمان با آرامش بهاری تبریز، صورت فلکی دب اکبر با ابهتی ویژه در آسمان بالای سر میدرخشد؛ فرصتی طلایی برای دوستداران نجوم و علاقهمندان به رصد کهکشانها. خواهد بود
صبح روز جمعه، 5 اردیبهشت، سیارات زهره و زحل همراه با ماه هلالی در آسمان پیش از طلوع خورشید نزدیک به هم قرار میگیرند و شکلی شبیه به یک صورتک خندان تشکیل میدهند. این رویداد نجومی نادر که به مقارنه سهگانه معروف است، در نزدیکی افق شرقی و دقیقاً قبل از طلوع خورشید قابل مشاهده خواهد بود.
صورت فلکی دب اکبر، شیر،عذرا ،افراز، ستاره الکایدو سیاره های مریخ و مشتری ، کهکشان فرفره ، کهکشان چرخریسمان را در آسمان تیره امشب در تبریز می توان دید! آلودگی نوری اکنون مانع دیدن برخی از زیبایی های شب است بنابراین باید در پشت کوه عینالی بدنبال این زیبایی ها بود!
گرانش ما را به زمین میکشد – درسی که اولین بار هنگام زمین خوردن، آن را با تمام وجود درک میکنیم. آیزاک نیوتن، گرانش را به عنوان نیرویی جذاب و جهانی توصیف کرد؛ نیرویی که ماه را در مدار زمین، سیارات را در مدار خورشید و خورشید را در مدار مرکز کهکشان نگه میدارد. در دههٔ ۱۹۹۰، اخترشناسان کشف شگفتانگیزی کردند: انبساط کیهان در ۵ میلیارد سال گذشته سریعتر شده است. این یعنی گرانش میتواند فشار هم وارد کند، نه فقط کشش. نظریه نسبیت عام انیشتین، گرانش را نتیجهٔ خمیدگی فضا-زمان میداند؛ این نظریه امکان هر دو نوع گرانش – جاذبه و دافعه – را فراهم میکند. برای ایجاد دافعهٔ گرانشی، به شکلی نوین از انرژی با ویژگیهای فیزیکی عجیب نیاز است که به آن انرژی تاریک میگویند.
صورت فلکی عقرب در فرهنگ یونانی با اسطوره شکارچی اوریون (Orion) مرتبط است. طبق افسانه، عقرب توسط الهه آرتمیس یا زمین برای کشتن اوریون فرستاده شد، زیرا او ادعا کرده بود که میتواند هر حیوانی را شکار کند. به همین دلیل، این دو صورت فلکی در آسمان مقابل یکدیگر قرار دارند و هرگز همزمان دیده نمیشوند. در تاریخ 26 فروردین، صورتهای فلکی اوریون (شکارچی) و عقرب (کژدم) در آسمان شب موقعیت خاصی نسبت به یکدیگر دارند. اوریون در این زمان از سال در آسمان شامگاهی به سمت غرب غروب میکند، در حالی که عقرب در حال طلوع از شرق است. این دو صورت فلکی تقریباً در مقابل یکدیگر قرار دارند، به این معنا که وقتی اوریون در حال غروب است، عقرب در حال بالا آمدن در آسمان است. در فرهنگها و اساطیر مختلف، این تقابل نمادین است، زیرا اوریون و عقرب در افسانههای یونانی دشمن یکدیگر بودند. به طور خاص، در آسمان شب 26 فروردین، اگر از یک مکان با افق باز نگاه کنید، ممکن است بتوانید اوریون را در غرب و عقرب را در شرق به طور همزمان ببینید، اما به مرور که اوریون غروب میکند، عقرب بیشتر در آسمان نمایان میشود. برای مشاهده دقیقتر، ساعت حدود 9 شب به وقت محلی زمان مناسبی است. اوریون در این زمان نزدیک به افق غربی خواهد بود و ستارههای درخشانش مثل بتلژوز و ریجل قابل تشخیص هستند، در حالی که عقرب با ستاره درخشان قلبالعقرب (Antares) در شرق در حال طلوع است.
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.