خبر های ویژه
3 آبان 1397
غیاث بیگ اندیشمند و معمار ایرانی
مهاجر با نفوذ ایرانی در هند
میرزا غیاث بیگ «اعتماد الدوله» یکی از اندیشمندان مهم ایرانی در امپراطوری مغول بود که فرزندانش به عنوان همسر و مادر امپراتورهای مغول در سیستم حکومتی مغولان وارد شده بودند.وی آثار بسیاری در هند ایجاد کرد.
تبریز امروز:
پرتره میرزا قیاس بیگ به نام ' اعتماد الدوله '، قرن هجدهم ، رنگ و طلا بر روی زمینه طلایی.
میرزا غیاث بیگ ملقب به «اعتماد الدوله» یکی از مقامات مهم ایرانی در امپراطوری مغول بود که فرزندانش به عنوان همسر و مادر امپراتورهای مغول در سیستم حکومتی مغولان وارد شده بودند.
غیاث بیگ در تهران متولد شد و متعلق به یک خانواده از شاعران و مقامات عالی بود. با این وجود، پس از مرگ پدرش در سال 1576، دوران او در سازمان حکومتی مغولان در ایران رو به افول نهاد. وی همراه با همسر باردارش عصمت بیگم و سه فرزندش، به هند مهاجرت کردند. در آنجا او توسط اکبر شاه (1556-1605) به خدمت فراخوانده شد. در دوران حکومت، غیاث بیگ خزانه دار استان کابل گردید.
اقتدار او در طول سلطنت پسر اکبر و جانشین او جهانگیر (ص 1605-1627) وقتی که در سال 1611 با دخترش "نورجهان"ا ازدواج کرد، افزایش یافت و غیاث بیگ نخست وزیر جهانگیر گردید. در سال 1615، غیاث بیگ وقتی به او به موقعیت و اعتبار 6 هزار مرد داده شد و صاحب درجه گردید؛ به مقام بالای دیوانی رسید . موقعیتی معتبر که به طور معمول برای شاهزادگان برجسته محدود شده بود.
غیاث بیگ متولد تهران و جوان ترین فرزند خواجه محمد شریف، شاعر و استاد محمد خان تکلو و پسرش تاتار سلطان بود که فرماندار استان خراسان بود. محمد شريف بعدا در خدمت شاه طهماسب اول ( 1524-1576) درامد. جایی كه او در ابتدا به مدت هفت سال به عنوان وزیر یزد، ابرکوه و بیابانك خدمت كرد. پس از آن ؛ وی به عنوان وزیر اصفهان منصوب شد و در سال 1576 در آنجا مرد. برادر بزرگتر غیاث بیگ، محمد طاهر وصلی ، مردی آموزش دیده بود که شعر را تحت تخلص "وصلی" می سرود.
***
پس از مرگ پدر غیاث، خانواده اش با مشکلات مواجه شدند. غیاث بیگ، امیدوار بود تا شرایط خانواده اش را بهبود بخشد بنابراین تصمیم گرفت تا به هند سفر کند، جایی که بارگاه اکبر شاه در مرکز تجارت و رشد فرهنگی در حال توسعه بود. نیمه راه در طول مسیر خانواده توسط دزدان مورد غارت قرار گرفتند که از اموال شان کمتر چیزی باقی ماند.
مقبره همایون با طراحی غیاث بیگ و پسرش محمد برای شاه مغول همایون به درخواست حاجیه بیگم در دهلی
غیاث بیگ، همسر باردار و سه فرزندش محمد شریف، آصف خان و دخترش سالیا ( سالهیا) تنها با دو قاطر ،مجبور شدند که در پشت حیوانات سفر باقی مانده خود را ادامه دهند . عصمت بیگم هنگامی که خانواده وارد قندهار شد، دومین دختر خود را به دنیا آورد. خانواده خیلی فقیر بودند و می ترسیدند که نتوانند از نوزاد مراقبت کنند. اما خانواده توسط یک کاروان تحت مالکیت ملک مسعود، که بعدها به غیاث بیگ در یافتن کار در دیوان حکومتی اکبر شاه کمک کرد، تحت حمایت قرار گرفت. با اعتقاد بر این که نوزاد تغییری در سرنوشت خانواده بوجود آورده است، اسم او را مهر النسا گذاشتند غیاث بیگ اولین عضو خانواده اش نبود که به هند سفر می کرد - پسر عمویش آصف خان جعفر بیگ و عموی عصمت بیگم، میرزا غیاث الدین علی آصف خان، برای کارهای اداری وارد تشکیلات اکبر شاه شده بودند.
غیاث بعدها به عنوان دیوان (خزانه دار) ایالت کابل منصوب شد. با توجه به مهارت های مدیریتی او در انجام کسب و کار، به سرعت در صفوف مقامات عالی اداری بالا قرار گرفت . برای خدماتش عنوان" اعتماد الدوله" توسط اکبر شاه به او داده شد در نتیجه کار و فعالیت بسیار، غیاث بیگ از آموزش مهر النسا که در آینده نور جهان نامیده شد؛ مطمئن بود. مهرالنسا به زبان عربی و فارسی مسلط شده بود و همچنین در هنر، ادبیات، موسیقی و رقص به خوبی توانمند گردیده بود.
***
مهر النسا (نورجهان) دختر غیاث با جهانگیر پسر اکبر شاه در سال 1611 ازدواج کرد و پسرش عبدالحسن آصف خان به عنوان فرمانده عالی رتبه در دستگاه حکومتی جهانگیر وارد شد.
غیاث همچنین پدربزرگ ممتاز محل ( ارجمند بانو، دختر عبدالحسن آصف خان)، همسر امپراتور شاه جهان، مسئول ساخت تاج محل بود. شاه جهان پسر جهانگیر بود و عبدالحسن یکی از نزدیکترین مشاوران شاه جهان گردید و دخترش ارجمند بانو بیگم، ممتاز محل با شاه جهان ازدواج کرد. شاه جهان از ممتاز محل صاحب 4 پسر شد که جانشین او اورانگزب یکی از آنان بود. شاه جهان ، بنای تاج محل را به عنوان آرامگاه برای ممتاز محل ساخت.
مقبره اعتماد الدوله در آگرا
غیاث بیگ در سال 1622 در نزدیکی کانگرا وقتی که اردوی مغول به سمت اقامتگاه تابستانی در کشمیر حرکت می کرد ؛ درگذشت. بدن او به آگرا منتقل شد و در کرانه راست رودخانه یامونا دفن شد. آرامگاه او به عنوان گنبد اعتماد الدوله شناخته می شود.
گزارش از توفیق وحیدی آذر
ارتباط با تبریز امروز
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.
اشتراک در خبرنامه
برای اطلاع از آخرین خبرهای تبریز امروز در کانال تلگرام ما عضو شوید.
