خبر های ویژه
7 آذر 1404
حماسهٔ کوراوغلو
حماسهٔ ی ثبت شده در فهرست میراث ناملموس بشریت یونسکو
حماسهٔ کوراوغلو یکی از مهم‌ترین و پرآوازه‌ترین حماسه‌های قهرمانی در میان اقوام ترک‌تبار (به‌ویژه ترک‌های اُغوز) است که در کشورهای آذربایجان، ترکیه، ترکمنستان، ازبکستان، ایران و بخش‌هایی از آسیای میانه و قفقاز رواج دارد. این حماسه به زبان‌های مختلف ترکی اُغوزی (آذربایجانی، ترکمنی، ترکی استانبولی، ازبکی و…) نقل شده و نسخه‌های متفاوتی دارد، اما هستهٔ اصلی داستان در همهٔ آن‌ها تقریباً یکسان است: قهرمانی مردمی که برای انتقام و عدالت علیه حکمرانان ستمگر قیام می‌کند.
تبریز امروز:
حماسهٔ کوراوغلو یکی از مهم‌ترین و پرآوازه‌ترین حماسه‌های قهرمانی در میان اقوام ترک‌تبار (به‌ویژه ترک‌های اُغوز) است که در کشورهای آذربایجان، ترکیه، ترکمنستان، ازبکستان، ایران و بخش‌هایی از آسیای میانه و قفقاز رواج دارد. این حماسه به زبان‌های مختلف ترکی اُغوزی (آذربایجانی، ترکمنی، ترکی استانبولی، ازبکی و…) نقل شده و نسخه‌های متفاوتی دارد، اما هستهٔ اصلی داستان در همهٔ آن‌ها تقریباً یکسان است: قهرمانی مردمی که برای انتقام و عدالت علیه حکمرانان ستمگر قیام می‌کند.
نام قهرمان و معانی آن
یک نمونه شعر معروف از نسخهٔ ترکمنی (که در عروسی‌ها بسیار خوانده می‌شود)
- در ترکی استانبولی و آذربایجانی: Köroğlu / Koroğlu → «پسر نابینا» (به دلیل نابینا کردن پدرش توسط حاکم ستمگر)
- در ترکمنی و ازبکی: Görogly / Go‘ro‘g‘li → «پسر گور» یا «زادهٔ گور» (چون مادرش در حال بارداری می‌میرد و او در قبر متولد می‌شود و زنده می‌ماند)
- نام واقعی او در بیشتر نسخه‌ها روشَن / روشن‌علی / رُوشَن (Röwşen / Ruşen) است که از پارسی به معنای «روشن» و «نورانی» گرفته شده.
- برای انتقام کوری پدرش (یا مرگ مادرش) قیام می‌کند
- با اسب افسانه‌ای خود (کِرات/قِرات/گیرات) که بالدار یا فوق‌العاده سریع همراه است و می‌جنگد
- از ثروتمندان ستمگر می‌گیرد و به فقرا می‌دهد
- شجاعت، جوانمردی، وفاداری و عشق را ستایش می‌کند
|
نسخه
|
نام قهرمان
|
معنای نام
|
نحوهٔ تولد/دلیل نام‌گذاری
|
اسب قهرمان
|
محل اصلی رواج
|
|---|---|---|---|---|---|
|
ترکمنی
|
Görogly
|
پسر گور
|
مادر باردار می‌میرد، کودک در قبر به دنیا می‌آید و با شیر مادیان زنده می‌ماند
|
Gyrat
|
ترکمنستان، ازبکستان
|
|
آذربایجانی/ترکی
|
Köroğlu
|
پسر نابینا
|
پدرش (یوسف آخور) به دستور بیگ بولوع (حاکم ستمگر) کور می‌شود
|
Kırat
|
آذربایجان، ترکیه، شرق آناتولی
|
|
ازبکی
|
Go‘ro‘g‘li
|
پسر گور
|
شبیه ترکمنی؛ کودک در قبر با خوردن گوسفند زنده می‌ماند
|
G‘irot
|
ازبکستان، تاجیکستان
|
کیبلەدەن ساللانیب گلدی مستانه،
آقا جان، عربيڭ قیزین بره‌یین.
جمالین گؤرنلر بولدی دیوانه،
آقا جان، عربيڭ قیزین بره‌یین.
آقا جان، عربيڭ قیزین بره‌یین.
جمالین گؤرنلر بولدی دیوانه،
آقا جان، عربيڭ قیزین بره‌یین.
ترجمه پارسی:
از سمت قبله با ناز و کرشمه آمد،
برادر جان، دختر عرب را به تو بدهم؟
هر که جمالش را دید دیوانه شد،
برادر جان، دختر عرب را به تو بدهم؟
برادر جان، دختر عرب را به تو بدهم؟
هر که جمالش را دید دیوانه شد،
برادر جان، دختر عرب را به تو بدهم؟
شناخته‌شده‌ترین جملهٔ کوراوغلو در ادبیات ترکی (نسخهٔ آناتولی)
دوشمان گلدی تبور تبور دیزیلدی
آلنیمیزا قارا یازی یازیلدی
تفنگ ایجاد اولدی، مردلیک بوزولدی
قیری إیری قیلیچ قینیندا پاسلانمالی‌دیر
آلنیمیزا قارا یازی یازیلدی
تفنگ ایجاد اولدی، مردلیک بوزولدی
قیری إیری قیلیچ قینیندا پاسلانمالی‌دیر
ترجمه:
دشمن لشکر به لشکر آمد و صف کشید
بر پیشانی‌مان سرنوشت سیاه نوشته شد
تفنگ اختراع شد، جوانمردی بر باد رفت
از این پس شمشیر کج هم باید در نیامش زنگ بزند
بر پیشانی‌مان سرنوشت سیاه نوشته شد
تفنگ اختراع شد، جوانمردی بر باد رفت
از این پس شمشیر کج هم باید در نیامش زنگ بزند
این بیت، پایان دوران قهرمانی کلاسیک و آغاز عصر تفنگ و جنگ‌های بی‌رحمانه را نشان می‌دهد و کوراوغلو با این شعر یارانش را مرخص می‌کند و خود ناپدید می‌شود.
جایگاه فرهنگی امروز
- سال ۲۰۱۵ حماسهٔ ترکمنی «گؤروغلی» در فهرست میراث ناملموس بشریت یونسکو ثبت شد.
- در همهٔ کشورهای ترک‌نشین خیابان‌ها، شهرها، مدارس و حتی اسب‌های مسابقه به نام کوراوغلو/گؤروغلی نام‌گذاری می‌شوند.
- اپرای مشهور «کؤروغلو» اثر ئوزیر حاجی‌بیگُف (آذربایجان) یکی از مهم‌ترین آثار کلاسیک موسیقی ترکی است.
جزئیات اپرای کوراوغلو
کتاب دده قورقود
خلاصه‌تر و جذاب‌تر
ارتباط با تبریز امروز
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.
اشتراک در خبرنامه
برای اطلاع از آخرین خبرهای تبریز امروز در کانال تلگرام ما عضو شوید.
فرم تماس با تبریز امروز
کلیه حقوق این سایت متعلق به پایگاه خبری تبریز امروز بوده و استفاده از مطالب آن با ذکر منبع بلامانع
است.
طراحی وتولید
توسططراح وب سایت