خطاطی بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ عربی شده است، با این حال تا پیش از تأسیس بنیادی در ابوظبی در سال ۲۰۱۹ با برنامه‌های بزرگ، یافتن بستری محلی برای آموزش این هنر دشوار بود.
اکنون، پس از چند سال، مأموریت بنیاد هنر و فرهنگ خواله برای ترویج هنر کلاسیک عربی به‌صورت رایگان و ارائه آن در سطح بین‌المللی شتاب بیشتری گرفته است.
نمایشگاه این نهاد در پایتخت، که نتیجه همکاری با دیگر مؤسسات است، نشان‌دهنده میزان پیشرفت‌های به‌دست‌آمده است. نمایشگاه «رنگ‌آمیزی رویاهایشان»، شامل ۱۲۰ اثر مختلف از هفت کشور از جمله آثاری از کودکان یتیم از مصر، هند، عراق، توگو و کودکان پناهنده از اردن است،.
رایان حقی، مدیر کل این نهاد، می‌گوید: «ما ۱۲۰ اثر مختلف از هفت کشور به نمایش گذاشته‌ایم. برخی روی بوم و برخی روی کاغذ هستند. این راهی است برای کمک به آنها و تشویق به ادامه کار و خلق هنر.»
او ادامه می‌دهد: «ما در اینجا کارهای خیریه زیادی انجام می‌دهیم، زیرا همه باید فرصتی برای تمرین هنر داشته باشند. می‌خواهیم به همه نشان دهیم که اگر بخواهند هنرمند شوند، فرصتی دارند که اینجا آثارشان را به نمایش بگذارند، کارشان را عرضه کنند و ما می‌توانیم مستندی درباره آنها بسازیم.»
شش سال چه تفاوت بزرگی ایجاد کرده است. پیش از سال ۲۰۱۹، دوره‌های مقدماتی خطاطی عربی در برخی مکان‌ها ارائه می‌شد. با این حال، برای کسانی که به‌دنبال مطالعه‌ای عمیق‌تر در این هنر بودند - از تقویت پایه‌ها تا گسترش مرزهای این هنر و کاوش در تاریخ آن - گزینه‌ها اندک و پراکنده بود.
بانو شیخه خواله بنت احمد خلیفه السویدی این شکاف را زمانی دید که خودش در حال توسعه مهارت‌هایش بود. او، همسر شیخ طحنون بن زاید، مشاور امنیت ملی و معاون حاکم ابوظبی، سال‌ها صرف ارتقای هنر خطاطی خود کرده و از برجسته‌ترین اساتید جهان آموخته است.
شیخه خواله خود خطاطی برجسته است که به‌خاطر تجربه با سبک‌های مختلف و استفاده از خطوط متنوع شناخته شده است. او در سال‌های اخیر به‌عنوان هنرمندی معتبر به شهرت رسیده و به‌خاطر آثار بزرگ‌مقیاسش که شعرهایش را در سبک‌های خطاطی گوناگون ارائه می‌دهد، مورد تحسین قرار گرفته است.
با این حال، در حالی که شیخه خواله مهارت خود را ارتقا می بخشید، متوجه شد دانش و بینش‌هایی که از اساتید معتبر خطاطی به‌دست آورده، به‌طور گسترده برای عموم مردم قابل دسترسی نیست. در نتیجه، او تصمیم گرفت بنیادی را راه‌اندازی کند که وسیله‌ای برای ترویج و آموزش هنرهای کلاسیک عربی - به‌صورت رایگان - باشد.
بنیاد هنر و فرهنگ خواله در سال ۲۰۱۹ با این هدف تأسیس شد. این مرکز، واقع در خیابان دلما ابوظبی، شامل فضاهای نمایشگاهی و کارگاهی، کتابخانه‌ای برای پژوهش در هنر کلاسیک عربی و موزه‌ای است که به تاریخ خطاطی عربی اختصاص دارد.
بخشی ویژه از نمایشگاه به آثار خود شیخه خواله اختصاص یافته که تسلط او بر خطوط و مضامین هنری مختلف را نشان می‌دهد.
حقی می‌گوید: «این ایده‌ای بود که شیخه خواله وقتی شروع به یادگیری خطاطی و هنر عربی کرد به ذهنش رسید و متوجه شد که این چیزی است که در منطقه ما به‌خوبی برجسته یا ترویج نشده است.»
اگرچه خطاطی عربی در زمان تأسیس این نهاد نقطه کانونی آن بود، بنیاد هنر و فرهنگ خواله از آن زمان به سمت دربرگرفتن دیگر اشکال هنر کلاسیک عربی، از تزئینات، ادبیات و دستور زبان گرفته تا موسیقی، کاغذسازی و مجسمه‌سازی، گسترش یافته است.
حقی توضیح می‌دهد: «شیخه خواله این نهاد را با هفت برنامه مختلف که صرفاً به خطاطی عربی مربوط بود تأسیس کرد. با گذشت زمان، ما شروع به رشد کردیم.»
او می‌افزاید: «ایده این بود که خواله آرت اند کالچر به ترویج و ارتقای خطاطی عربی اختصاص داشته باشد، سپس این هدف به هنر عربی به‌طور کلی گسترش یافت.»
در ابتدا، زمان افتتاح این نهاد نامناسب به نظر می‌رسید. جهان درگیر همه‌گیری کووید-۱۹ بود. محدودیت‌ها و اقدامات انزوا برگزاری کلاس‌های مداوم را غیرممکن کرده بود، اما بنیاد به‌سرعت خود را تطبیق داد و یادگیری خطاطی را برای کنجکاوان آسان‌تر از همیشه کرد.
حقی می‌گوید: «در آن زمان برقراری چیزی کمی سخت بود. همه‌گیری باعث شد دوره‌هایمان را آنلاین کنیم. این به ما کمک کرد بدون حضور فیزیکی در شروع کار حضور داشته باشیم.»
او می‌افزاید که مربیان با دقت انتخاب می‌شوند. یکی از اولین‌ها، محمد مندی، مربی معتبری بود که خود شیخه خواله را آموزش داده بود. این اماراتی مهارت خود را در مدرسه بهبود خطاطی عربی قاهره توسعه داد و سپس نزد خوشنویس برجسته ترک، حس چلبی، تحصیل کرد.
خطاطی مندی بر گذرنامه‌های امارات، عمان و کویت و همچنین اسکناس‌های امارات، سوریه و بحرین نقش بسته است. دوره‌های او به‌صورت آنلاین، به‌عنوان کلاس‌های مقدماتی در خطوط کوفی مربعی و رقاع، در دسترس است.
حضور او به این معنا بود که خواله آرت اند کالچر با گام‌های بزرگی آغاز به کار کرد. از آن زمان، مربیان برجسته دیگری به این آکادمی پیوسته‌اند و دوره‌های خطاطی مرکز را گسترش داده‌اند.
این نهاد با دوره‌های آنلاین و حضوری به جزئیات سبک‌های مختلف خطاطی، از جمله نسخ، رقاع، ثلث و دیوانی، و همچنین خطوط کوفی هندسی و مملوکی، می‌پردازد.
آکادمی همچنین به هنر رزین، طراحی اسب و تکه‌تکه کردن حروف گسترش یافته است. خطاطی ژاپنی نیز بخشی از پیشنهادات آکادمی است و هدف آن برجسته کردن رویکردهای متنوع به این هنر است.
حقی می‌گوید دوره‌ها اغلب بر اساس علایق دانش‌آموزان تنظیم می‌شوند و این نهاد به‌طور منظم با جامعه تعامل دارد تا بهترین راه برای پاسخگویی به نیازهای آنها را پیدا کند. او می‌افزاید: «ما در شبکه‌های اجتماعی پست گذاشتیم و پرسیدیم مردم می‌خواهند چه نوع خطاطی عربی یاد بگیرند. با اصول اولیه شروع کردیم.»
سپس این نهاد دوره‌هایی در سبک‌های خطاطی که بسیاری با آنها آشنا نبودند ارائه داد. هدف، گسترش دانش عمومی درباره غنای خطاطی عربی بود.
در نتیجه، بین اساتید برجسته و تازه‌واردان به این هنر، جامعه‌ای از هنرمندان در اطراف بنیاد هنر و فرهنگ خواله شکوفا شده و به پیشبرد خطاطی به سوی مرزهای جدید کمک می‌کند.
حقی اشاره می‌کند که حدود ۲۲۰ خط مختلف در چتر خطاطی عربی وجود دارد. او می‌گوید: «ما می‌خواهیم شروع به معرفی خطوط جدید کنیم. وقتی شروع کردیم، فکر می‌کردیم ۶۰ خط وجود دارد و این چیزی بود که معمولاً در تحقیقات نشان داده می‌شد. اما متوجه شدیم ۲۲۰ خط وجود دارد.»
چندین مورد از این‌ها در چشم‌انداز خطاطی معاصر پدیدار شده‌اند و حقی می‌گوید خواله آرت اند کالچر به کاوش در سبک‌های معاصر متعهد است، زیرا این خطوط اغلب «جوانان را جذب می‌کنند.»
او می‌افزاید: «خطوط کلاسیک و سنتی جوان‌ها را جذب نمی‌کردند. بیشتر هنرمندان جاافتاده‌ای که می‌خواستند خطوط مختلف یاد بگیرند و افراد مسن‌تر را جذب می‌کرد. گفتن به یک فرد ۱۶ ساله که بیاد خطاطی عربی یاد بگیرد کمی سخت بود. برای همین ما هنرمندان جوان، از ۲۰ تا ۳۵ سال، رو معرفی کردیم. این‌ها هنرمندان مدرنی هستند که از خطاطی تو طراحی و جواهرسازی استفاده می‌کنند.»
با یادگیری سبک‌های معاصر، دانش‌آموزان مشتاق شدند تا در نهایت تاریخ و مسیر خطاطی عربی رو یاد بگیرن و به سبک‌های قدیمی‌تر بپردازند.
خواله آرت اند کالچر علاوه بر ارائه دوره‌ها به‌صورت رایگان، با چندین نهاد دیگر هم همکاری می‌کنه تا اشکال هنر کلاسیک عربی رو به‌راحتی در دسترس قرار ذهذ. در ابتدا با وزارت آموزش همکاری کرد تا دوره‌های آنلاینش برای مدارس و دانشگاه‌ها در دسترس باشد.
از دیگر نهادهایی که این مرکز باهاشون کار کرده است مرکز توسعه توانایی‌ها برای افراد با نیازهای خاص، سازمان عالی زاید برای افراد با نیازهای خاص و اخیراً هلال احمر امارات اشاره کرد.
نمایشگاه جدید «رنگ‌آمیزی رویاهایشان» که حالا در بنیاد هنر و فرهنگ خواله برگزار می‌شود، نتیجه این همکاری اخیر است. اما بنیاد هنر و فرهنگ خواله شاخه‌های دیگه‌ای هم دارد که به جنبه‌های مختلف ترویج هنر کلاسیک عربی اختصاص دارند.
بنیاد هنر و فرهنگ خواله، واقع در منطقه طراحی دبی، بستری است که هنرمندان جاافتاده رو به نمایش می‌گذارد. این گالری در حال حاضر میزبان نمایشگاه انفرادی هنرمند تونسی عبدالله آکار است که آثار خطاطی مدرن اون به شاعران عرب ادای احترام می‌کند.
برنامه مشاوره بنیاد هنر و فرهنگ خواله هم برای ارائه راهنمایی به هنرمندان و مجموعه‌داران طراحی شده. حقی می‌گوید: «این کاملاً یک برنامه مشاوره است، برای اینکه به آنها بگوییم چطور شروع کنن و کجا آثارشون رو به نمایش بگذارند.»
او ادامه می‌ده: «ما سعی کردیم همکاری هنرمندان با نهادهای دیگر، چه با دانشگاه‌ها، چه با موزه‌ها یا گالری‌های دیگر را فراهم کنیم. وقتی به مجموعه‌داران مشاوره می‌دهیم، روی اهمیت جمع‌آوری هنر عربی تأکید می‌کنیم. به آنها کمک می‌کنیم با هنرمندان دنیای عرب ارتباط برقرار کنند.»
مأموریت بنیاد هنر و فرهنگ خواله به امارات محدود نمی‌شود. این نهاد به‌طور منظم در رویدادهایی در سراسر جهان عرب و خارج از ان شرکت می‌کند. کارگاه‌ها، نمایشگاه‌ها و سخنرانی‌هایی در لبنان، مصر، اسپانیا برگزار کرده و به‌زودی به ایتالیا و ژاپن گسترش پیدا خواهد کرد. حقی امیدوار است این ماجراها شهرت بین‌المللی هنر خطاطی را بیشتر کند.
او می‌گوید : «می‌خواهیم هنرمند هایمان را در موزه‌های خارج از کشور ببینیم. اینکه هنرمندان توی دنیا شناخته شوند ، و در توی نمایشگاه‌های هنری حضور داشته باشند و در خانه‌های مجموعه‌داران باشند. می‌خواهیم داستان‌هایشان را به اشتراک بگذارند، چون داستان پشت یک اثر هنری، داستان هنرمند و داستان منطقه‌ست و باید همه‌جا شنیده بشود.»
