پیدا کردن مرکز خرید ریتونا (ReTuna) در شهر اسکيلستونا (Eskilstuna) برایم شگفتانگیز بود. قدمگذاشتن به این مرکز خرید سوئدی تجربهای کاملاً متفاوت به همراه داشت – این نخستین مرکز خرید در جهان است که فقط اجناس دستدوم و بازاستفادهشده میفروشد. در طول ۱۸ ماه گذشته، بارها به این مرکز خرید سر زدهام و با مشتریان، مدیران و کارکنان آن صحبت کردهام – همه آنها از مدل تجاری نوآورانه ریتونا هیجانزده به نظر میرسیدند. فضای مرکز خرید بهسرعت با تصویر رایج از فروشگاههای خیریه شلوغ یا بوتیکهای وینتیج تفاوت دارد. اینجا طیف گستردهای از محصولات عرضه میشود: مد و لباس، تجهیزات ورزشی، وسایل خانگی، اسباببازی کودکان، عتیقهجات – و حتی یک فروشگاه دستدوم ایکیا که مبلمان استفادهشده و تعمیرشده را میفروشد. این مکان صرفاً یک فضای خردهفروشی نیست؛ بلکه آزمایشی به رهبری شهرداری در زمینه مصرف چرخهای است، جایی که همه کالاها توسط مردم اهدا شدهاند. ریتونا در سال ۲۰۱۵ بهعنوان بخشی از استراتژی اقلیمی و کاهش پسماند اسکيلستونا تأسیس شد. این مرکز در کنار پایگاه بازیافت شهر ساخته شده و یک ایستگاه تحویل اختصاصی به نام بازگشت (The Return) دارد؛ جایی که ساکنان اجناس ناخواسته خود را اهدا میکنند. این اجناس سپس دستهبندی و بین فروشگاههای داخل مرکز توزیع میشوند، و سیستمی کمهزینه و کمپسماند ایجاد میکنند. این مدل تنها بهواسطه تأمین مالی عمومی و حمایت دولت محلی ممکن شده است – یادآور اینکه نوآوریهای چرخهای اغلب نیازمند سرمایهگذاری ساختاری هستند، نه فقط حسننیت مصرفکننده.
-یوگنی میخائیلوف، مدیر مرکز مطالعات استراتژیک قفقاز جنوبی، گفت که ایالات متحده به دنبال به دست گرفتن کنترل کریدور حمل و نقل زنگزور و کنار گذاشتن روسیه از این روند است. -به گفته وی، اگر ارمنستان تحت ضمانتهای واشنگتن با آذربایجان توافقنامهای امضا کند، این «خیانت پاشینیان به روسیه و مردمش» خواهد بود. این امر منجر به از دست رفتن حاکمیت ارمنستان، احتمال خروج از اتحادیه اقتصادی اوراسیا و وخامت بیشتر اوضاع این کشور خواهد شد. -این کارشناس در پایان گفت: «پاشینیان، مانند زلنسکی، به ملت خود خیانت میکند. هدف نهایی او فرار به سمت حمایت غرب و رها کردن ارمنستان به سرنوشت خود است.»
هر دو طرف ادعا میکنند که پیمان صلح آماده امضا است، اما باکو پیششرطهایی را مطرح کرده که برای ارمنستان مشکلساز است و این موضوع باعث تاخیر در امضای نهایی شده است. در حالی که مذاکرات برای صلح ادامه دارد، هر دو طرف به نظر میرسد در حال آمادهسازی برای یک درگیری احتمالی در آینده هستند. گزارشهایی مبنی بر خرید ۴۰ فروند جنگنده JF-17 (تولید مشترک چین و پاکستان) توسط آذربایجان، فضای مجازی در باکو را داغ کرده است. احمد شهیدوف، تحلیلگر سیاسی مقیم باکو، این خرید احتمالی را "بیانیهای از برادری، اعتماد و چشمانداز مشترک آینده بین آذربایجان و پاکستان برای قدرتمندتر، امنتر و مجهزتر کردن آسمانمان" توصیف کرد. دولت آذربایجان هنوز این خرید را تأیید نکرده است، اما گفته میشود ارزش این قرارداد بیش از ۴.۲ میلیارد دلار است. الهام علیاف، رئیسجمهور آذربایجان، در نشستی با رجب طیب اردوغان (نخستوزیر ترکیه) و محمد شهباز شریف (نخستوزیر پاکستان) در ۲۸ مه، بر همکاری استراتژیک فزاینده این سه کشور تأکید کرد، اما اشارهای به خرید جنگندهها نکرد. در جنگ دوم قرهباغ، برتری هوایی آذربایجان، بهویژه در زمینه پهپادها، نقش کلیدی در بازپسگیری قرهباغ داشت. اگر خرید جنگندههای پاکستانی تأیید شود، این میتواند به باکو برای مدتی مزیت استراتژیک نسبت به ارمنستان بدهد. در همین حال، ارمنستان نیز برای همگامی با آذربایجان اقداماتی انجام داده است. این کشور در ۲۶ مه یک بیانیه نیات با فرانسه امضا کرد که همکاری اقتصادی و دفاعی بین دو طرف را گسترش میدهد.
مقامات دولت گرجستان روزبهروز ناامیدتر میشوند که دولت ترامپ از گرایش پیوسته آنها به سمت اقتدارگرایی حمایت نمیکند. ایراکلی کوباخیدزه، نخستوزیر گرجستان، در نامهای سرگشاده در تاریخ ۱۳ مه، دولت گرجستان و دولت ترامپ را بهعنوان برادران ایدئولوژیک توصیف کرد و به رئیسجمهور ترامپ یادآوری نمود که مقامات گرجستان «مدتها پیش از آنکه مقامات دولت ترامپ ادعاهای مشابه و بدون مدرک را مطرح کنند، آشکارا درباره فعالیتهای مجرمانه «دولت پنهان»، USAID، NED و دیگر نهادهای مرتبط صحبت کرده بودند.» هرچند بهصورت صریح بیان نشد، اما درخواست ضمنی برای جلب توجه و حمایت ترامپ از تفلیس کاملاً آشکار بود. این نامه اظهار میدارد: «اگر به گفتمان عمومی دولت ما و دولت شما نگاه کنیم، همزیستی کامل ارزشی و ایدئولوژیک بین دیدگاههایمان وجود دارد. با توجه به این برابری ارزشی و ایدئولوژیک، اولین انتظار مردم گرجستان این بود که گرجستان یکی از اولین کشورهایی باشد که دولت شما به آن توجه ویژه نشان میدهد... با این حال، با تعجب مردم گرجستان و ما، هنوز چنین توجهی به گرجستان دریافت نشده است.» این نامه همچنین ناامیدی خود را از این موضوع ابراز کرد که اظهارات ترامپ درباره شکست «دولت پنهان» به نظر میرسد «صرفاً تلاشی برای بازسازی برند آن» باشد. کوباخیدزه همچنین از دولت آمریکا به دلیل گفتوگو با «حتی کشورهای آشکارا غیر دموکراتیک و اقتدارگرا» انتقاد کرد، در حالی که گرجستان نادیده گرفته شده است.
بر اساس آخرین رتبهبندی بنیاد هریتیج، گرجستان به عنوان بهترین محیط کسبوکار در میان کشورهای اوراسیا شناخته شد. این رتبهبندی که در «شاخص آزادی اقتصادی ۲۰۲۵» منتشر شده است، نشان میدهد که محیط کسبوکار گرجستان معادل با بلژیک، میزبان نهادهای اجرایی اتحادیه اروپا، ارزیابی شده است. همچنین، گرجستان بالاتر از بسیاری از کشورهای اروپای شرقی مانند بلغارستان، رومانی و لهستان قرار گرفته است. بنیاد هریتیج هر یک از ۱۸۴ کشور مورد بررسی را بر اساس ۱۲ شاخص آزادی اقتصادی، از جمله حاکمیت قانون، اندازه دولت، کارایی مقررات و بازارهای باز رتبهبندی کرده است. دستهبندی حاکمیت قانون شامل ارزیابی حقوق مالکیت، یکپارچگی دولت و کارایی قضایی است. گرجستان از دیدگاه حامیان اقتصاد آزاد که طرفدار کاهش مقررات هستند، همواره به عنوان یک الگو مطرح بوده است. این کشور در اواخر دهه ۲۰۰۰، پس از اصلاحات آزادسازی اقتصادی توسط دولت میخائیل ساآکاشویلی، در شاخص بنیاد هریتیج پیشرفت چشمگیری داشت. امتیاز گرجستان در این شاخص در سال ۲۰۲۱ به اوج خود یعنی ۷۷.۲ از ۱۰۰ رسید، اما در چهار سال بعد به تدریج به ۶۹ کاهش یافت. پیشبینی میشود که امتیاز گرجستان در سال ۲۰۲۶ کاهش قابل توجهی داشته باشد، زیرا دولت «رویای گرجی» در اواخر سال ۲۰۲۴ به سمت اقتدارگرایی حرکت کرد و تلاشهای کشور برای پیوستن به اتحادیه اروپا را متوقف نمود. پس از انتخاباتی در پاییز که ناظران آن را پر از ناهنجاریها دانستند، دولت قوانینی برای سرکوب مخالفان، محدود کردن بخش غیر دولتی و تقویت قدرت خود تصویب کرد. این اقدامات دولت با انتقادات شدید از سوی رهبران کسبوکار و بانکداران در کشور مواجه شد. در اواخر سال ۲۰۲۴، ایالات متحده رهبر حزب «رویای گرجی»، میلیاردر بیدزینا ایوانیشویلی را به دلیل «تضعیف آینده دموکراتیک و یورو-آتلانتیک گرجستان به نفع فدراسیون روسیه» تحریم کرد. در همین حال، سازمان دیدهبان حقوق بشر «فریدم هاوس» در آخرین گزارش خود درباره گرجستان اشاره کرد که «نفوذ الیگارشی بر امور سیاسی کشور تأثیر میگذارد» و «آزادی رسانهها با تهدید و فشار علیه روزنامهنگاران تضعیف میشود». بر اساس اطلاعات بنیاد هریتیج، امتیازات کشورها در شاخص ۲۰۲۵ مربوط به دوره نیمه دوم سال ۲۰۲۳ تا نیمه اول سال ۲۰۲۴ است. گرایش اقتدارگرایانه گرجستان تا بهار ۲۰۲۴، با تصویب قانون موسوم به «عوامل خارجی» که محدودیتهای سنگینی بر سازمانهای غیر دولتی و رسانههای مستقل اعمال کرد، بهطور جدی آغاز نشد. در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی، ارمنستان، آذربایجان و قزاقستان همراه با گرجستان در نیمه بالایی شاخص ۲۰۲۵ بنیاد هریتیج قرار گرفتند. چهار کشور دیگر آسیای مرکزی، یعنی ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ترکمنستان، بهطور قابل توجهی عقبتر بودند. در همین حال، محیط کسبوکار روسیه در رتبهبندی نزدیک به تاجیکستان قرار داشت. ازبکستان که دوره اصلاحات پرانرژی را با هدف عضویت در سازمان تجارت جهانی دنبال کرده است، تنها کشوری در این دو منطقه بود که نسبت به سال قبل، بهبود قابل توجهی در امتیاز شاخص بنیاد هریتیج داشت و از ۵۵.۹ به ۵۸ افزایش یافت. در مقدمه این گزارش، کوین دی. رابرتس، رئیس بنیاد هریتیج، چین را همراه با بوروکراتهای همکاریکننده با «سازمانهای جهانیگرا و شرکتهای چندملیتی» به عنوان تهدیدات عمده برای اقتصاد آزاد معرفی کرد. او نوشت: «امروزه، آزادی اقتصادی از هر سو، هم در داخل و هم در خارج، مورد حمله قرار گرفته است. حزب کمونیست چین (CCP) در تلاش است تا آزادی را نه تنها در مرزهای خود، بلکه در کشورهای سراسر جهان محدود کند.»
در سال 2023، دولت گرجستان صادرات مجدد خودرو به روسیه را ممنوع کرد، اقدامی که هدف آن همسویی با تحریم های بین المللی علیه مسکو بود. اما دادههای تجاری اخیر این ظن را تقویت میکند که گرجستان همچنان به عنوان یک ایستگاه اصلی در شبکهای که روسیه برای واردات کالا بهویژه خودرو استفاده میکند، عمل میکند. بر اساس آمار منتشر شده توسط اداره ملی آمار گرجستان، برای دومین سال متوالی، خودروها بیشترین صادرات را از گرجستان در سال 2024 داشته اند که مجموعا بیش از 2.4 میلیارد دلار بوده و 37 درصد از حجم کل صادرات این کشور را به خود اختصاص داده است. عجیب است که مقصد اصلی همه صادرات یک کشور همسایه نبود، بلکه قرقیزستان، یک کشور آسیای مرکزی بود که بیش از هزار مایل دورتر قرار داشت. صادرات از گرجستان به قرقیزستان در سال گذشته بالغ بر 1.3 میلیارد دلار بوده که نسبت به کل سال قبل 85 درصد افزایش قابل توجهی داشته است. ارتباط گرجستان و قرقیزستان مدتهاست که به دلیل اینکه یکی از کانالهای اصلی تامین مورد اعتماد روسیه برای غلبه بر تحریمهای غرب است، مورد بررسی قرار گرفته است. از زمانی که کشورهای غربی پس از تهاجم روسیه به اوکراین تحریمهای روسیه را آغاز کردند، کرملین از قرقیزستان به عنوان دریچه پشتی برای به دست آوردن کالاهای تحریم شده، به ویژه قطعات با کاربرد دوگانه که به تداوم تلاشهای جنگی روسیه کمک میکند، استفاده کرده است. خودروها نیز یکی از کالاهای وارداتی بزرگ هستند: تعداد خودروهایی که وارد قرقیزستان میشوند در سال 2023 به بیش از 180000 دستگاه رسید، در حالی که در سال 2022، سال آغاز جنگ روسیه و اوکراین، این رقم حدود 40000 بود. گرجستان از دیرباز به عنوان تامین کننده منطقه ای خودروهای دست دوم شناخته شده است. اما آخرین داده ها نشان دهنده تغییر در پویایی صادرات گرجستان است. در سال 2023، آذربایجان بزرگترین شریک تجاری این کشور بود و طبق رسانه های محلی، خودروها بیشترین صادرات را از گرجستان تشکیل می دادند و آذربایجان بیش از 430 میلیون دلار خودرو وارد کرد. این رقم در سال گذشته کاهش یافت، اگرچه آذربایجان - کشوری که همچنین به صادرات مجدد کالاهای تحریم شده از جمله خودرو به روسیه متهم شده است - همچنان سومین شریک تجاری بزرگ گرجستان در سال 2024 بود. ناظران خاطرنشان می کنند که اختلاف در ارقام داده های رسمی نشان می دهد که بسیاری از خودروهایی که ظاهراً توسط فروشندگان گرجی به خریداران قرقیز فروخته می شوند، به مقصد مورد نظر خود نمی رسند. در عوض، آنها ممکن است به روسیه منحرف شوند. «بر اساس آمار گرجستان، در 10 ماه اول 2024 ... خودروهایی به ارزش 964 میلیون دلار به عنوان صادرات مجدد از گرجستان به قرقیزستان فروخته شد. طبق آمار قرقیزستان خودروهایی به ارزش حدود 50 میلیون دلار از گرجستان وارد شده است. کالاهایی به ارزش بیش از 900 میلیون دلار کجا ناپدید شدند؟ در نوامبر گذشته، رومن گوتسیریدزه، سیاستمدار مخالف گرجستان، این سوال را مطرح کرد و افزود که او معتقد است که این خودروها به روسیه ختم می شوند. مقامات هر دو کشور ادعا می کنند که در تلاش برای مهار تجارت غیرقانونی هستند. در حالی که به نظر می رسد مقامات گرجستان چشم خود را بر عبور کالاهای تحریم شده با استفاده دوگانه از این کشور می بندند، همتایان آنها در قرقیزستان ظاهراً اقداماتی را انجام داده اند که اخیراً اقدامات ضد تحریمی را انجام داده اند. پاییز گذشته، تحت فشار ایالات متحده، مقامات قرقیزستان شروع به درخواست از تاجران کردند که تأیید کنند کالاهایی که برای آنها پول پرداخت می کنند ظرف 60 روز به قرقیزستان می رسد. دولت همچنین یک نهاد نظارتی دولتی جدید برای نظارت بر تجارت ایجاد کرد. تأثیر چنین اقداماتی در دادههای تجاری 2024 منعکس نمیشود و اینکه آیا قوانین و رویههای جدید به طور مؤثر اجرا میشوند، نامشخص است.
مدرسهای در دانمارک برای مقابله با مصرف نیکوتین در میان دانشآموزان، آزمایشهای ادراری انجام میدهد. از سال 2021، سیگار و محصولات نیکوتینی مانند پافهای نیکوتینی و کیسههای نیکوتینی در مدارس و مؤسسات آموزشی دانمارک ممنوع شده است. با این حال، مصرف این محصولات همچنان در میان جوانان افزایش یافته است. در این شرایط، مدرسه شبانهروزی “Gørlev Idrætsefterskole” در جزیره شیلند برای مبارزه با مصرف نیکوتین، آزمایشهای ادراری را از دانشآموزان انجام میدهد. اگر نشانهای از مصرف نیکوتین در مدرسه پیدا شود، مانند یافتن کیسههای نیکوتینی در دستشوییها، همه دانشآموزان در آن بخش از مدرسه باید تحت آزمایش قرار بگیرند. هدف از این اقدام، مبارزه با عادتهای نیکوتینی و کاهش مصرف آن در بین دانشآموزان است.
در سال 2021، خواهر ناتالی بکوارت اولین زنی بود که در هر جلسه واتیکان رای داد، زمانی که پاپ فرانسیس معاون خود را به مجمع اسقف منصوب کرد، مجمعی از اسقف ها که دومین جلسه آن در 2 اکتبر 2024 افتتاح شد. به قول رسانههای کاتولیک، بکوارت «چهره و صدای مجمع» و حتی «یک نماد سینودال» است. او «سینودالیستی» را «مثل نوشیدن یک قهوه با هم» توصیف میکند – که بسیاری از کاتولیکها را تشویق میکند که امیدوار باشند کلیسایشان خود را به روشهای کمتر سلسله مراتبی دوباره تصور کند. با انتصاب خود، کاردینال ماریو گرچ، دبیر کل مجمع، گفت: "دری باز شده است." گرچ به آن اشاره ای نکرد، اما زنان کاتولیک بیش از یک قرن است که به این در می زنند. بکوارت و 53 شرکت کننده زن دیگر در مجمع، هم مذهبی و هم مذهبی، از صف طولانی زنان کاتولیک پیروی می کنند که با قاطعیت و اغلب انتقادی، حکومت کلیسا را تحلیل کرده اند. در مجمع کنونی، که هدف آن پرداختن به «ارتباط، مشارکت و رسالت» در کلیسا است، نقش زنان در دستور کار است. اما زنان کاتولیک در طول تاریخ راههایی برای صحبت با رهبری کلیسا و در مورد آنها پیدا کردهاند، حتی زمانی که از روند کلیسا حذف شدهاند.
دیپلمات ارشد روسیه از پذیرش گسترش مشارکت ایالات متحده در بهبود زیرساخت های تجاری آسیای مرکزی ابراز انزجار کرده است. اما، به طرز عجیبی، او از اظهار نظر در مورد نفوذ اقتصادی رو به رشد چین در منطقه صرف نظر کرد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه، طی یک جلسه پرسش و پاسخ با دانشجویان در دانشگاه MGIMO مسکو در اوایل سپتامبر، خاطرنشان کرد که "تعداد فزاینده ای از بازیگران فرامنطقه ای" از جمله ایالات متحده، علاقه مند به تقویت تجارت از طریق به اصطلاح کریدور میانه، مسیری که آسیا را از طریق آسیای مرکزی به اروپا متصل می کند و در نتیجه روسیه را دور می زند. افزایش علاقه ایالات متحده به آینده اقتصادی آسیای مرکزی چندان خوشایند روسیه نیست، اما لاوروف در طول حضورش در MGIMO ارزیابی سنجیده ای ارائه کرد. وی تاکید کرد که روسیه روابط "گرم و متحدانه" با کشورهای آسیای مرکزی دارد که از نظر اقتصادی و استراتژیک از طریق تعدادی توافقنامه از جمله سازمان پیمان امنیت جمعی، اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای مشترک المنافع مشترک المنافع به روسیه وابسته هستند. وی سپس اذعان کرد که روسیه «نمیتواند مانع از ایجاد روابط عمیقتر با سایر شرکا شود». در عین حال، لاوروف نتوانست خود را از حمله به ایالات متحده منصرف کند و گفت که انگیزه مقامات آمریکایی در آسیای مرکزی بزرگوارانه نیست. زمانی که شرکا و متحدان ما در آسیای مرکزی روابط خود را با غرب گسترش می دهند، من کوچکترین تردیدی ندارم که آنها به خوبی درک می کنند که غرب علاوه بر پیگیری اهداف عالی و شفاف خود، به دنبال تضعیف نفوذ فدراسیون روسیه در آنجا نیز است.
دستورالعمل اروپا در مورد عملکرد انرژی ساختمانها، که از 8 می در دانمارک، لازم الاجرا شده است، این دستورالعمل با هدف کربن زدایی کامل ساختمانها تا سال 2050 است. پتانسیل خورشیدی سقف ها در اتحادیه اروپا به اندازه 560 گیگاوات و بسیار زیاد است، و این دستورالعمل مستلزم آن است که تمام ساختمانهای جدید در چند سال آینده برای نصب پنل های خورشیدی آماده شوند. از سال 2027، این استاندارد برای تمام ساختمانهای جدید غیر مسکونی و عمومی، سپس برای ساختمانهای غیر مسکونی موجود که در حال بازسازی هستند، و از سال 2030 برای تمام ساختمانهای مسکونی جدید و از سال 2031 برای ساختمانهای عمومی موجود اعمال میشود. پیشبینی میشود ساختمانهای جدید متعلق به مقامات دولتی از سال 2028 و تمام ساختمانهای جدید از سال 2030 انتشار کربن صفر داشته باشند