8 آبان 1400
"روژ" پدیده متداول در سیستم های آب قابل تزریق و بخار تمیز میباشد که اغلب در تجهیزات و لوله های متصل به این سیستم ها دیده می شود. دلیل بوجود آمدن "روژ" در استینلس استیلها در درجه حرارت بالا و دامنه آن، موضوع مورد بحث مهندسین صنعت دارو بصورت گسترده ای میباشد. آنچه که در مورد "روژ" گفته میشود؛ طبقه بندی آن بعنوان یک خوردگی سطحی در استینلس استیل ها است وقتی که در معرض آب با خلوص بالا در دمای زیاد قرار میگیرند. این خوردگی به اشکال لعابی و براق، بی رنگ و ثابت و یا به عنوان پودر قرمز رنگ ته نشین شده در روی استیل دیده میشوند.
تبریز امروز:
استینلس استیل از فلزات بسیار مقاوم و مورد استفاده در جامعه بشری و صنعت است . در صنعت دارو استفاده زیادی از استیل 316 ال به عمل می آید و پدیده " روژ " با تحلیل نه چندان ساده پیدایش آن در روی این فلز پدیدارمی شود.
"روژ" ذرات پودری از قرمزروشن تا بنفش تیره در روی تجهیزات آب قابل تزریق و بخار است که با روشهای پولیش مکانیکی ؛ الکتریکی و رویین سازی برای حذف آن تلاش میگردد.
وجود آلیاژهای دارای مقاومت کمتر به خوردگی ، موجب افزایش "روژ" میگردند.
نوشته ذیل توسط جان آندرسون از شرکت لونزای سوئیس در مجله Pharmaceutical Technology چاپ شده بود که به جهت نگرش متفاوت؛ ترجمه آن ارائه می گردد ؛ وی در نامه اش به اینجانب دلایل بسیاری را برای از بین رفتن روئینه گی در سیستم تحت تاثیر " روژ" عنوان می دارد که این مطلب بیشتربه موارد کیفیتی و طبقه بندی "روژ" جهت مراقبت از سیستم میپردازد.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
"روژ" پدیده متداول در سیستم های آب قابل تزریق و بخار تمیز میباشد که اغلب در تجهیزات و لوله های متصل به این سیستم ها دیده می شود. دلیل بوجود آمدن "روژ" در استینلس استیلها در درجه حرارت بالا و دامنه آن، موضوع مورد بحث مهندسین صنعت دارو بصورت گسترده ای میباشد.
آنچه که در مورد "روژ" گفته میشود؛ طبقه بندی آن بعنوان یک خوردگی سطحی در استینلس استیل ها است وقتی که در معرض آب با خلوص بالا در دمای زیاد قرار میگیرند.
این خوردگی به اشکال لعابی و براق، بی رنگ و ثابت و یا به عنوان پودر قرمز رنگ ته نشین شده در روی استیل دیده میشوند.
نظرات در مورد چگونگی بررسی و ارزیابی تاثیر "روژ" و انتخاب عملیات اصلاحی و پیشگیرانه (CAPA) اغلب گوناگون و حتی متضاد با یکدیگر میباشند.
بطور اساسی باید بخشهای تضمین کیفیت یا تولید از عدم واکنش ، افزایش یا جذب در "روژ" براساس دستورالعمل های 21GFR21165(a) اطمینان حاصل نمایند.
سوالات در مورد بررسی "روژ" ممکن است موارد ذیل را شامل گردد:
آیا سطح فلزی دارای "روژ" نقطه مناسبی برای رشد بیوفیلم میباشد؟
آیا ذرات اکسید آهن در محلول نهایی وجود دارند؟
آیا اکسید آهن در محلول غیر موثر یا منجر به بلااستفاده شدن آن میگردد؟
نتایج بررسی
تیمی که "روژ" را مورد بررسی قرار میدهد، دادههای پروسه تولید را میتواند جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. برای مثال زبری سطح (Ra) در خطوط لوله ها و دستگاه تولید WFI و در مرحله IQ مورد ملاحظه قرار میگیرند.
دادههای دیگر ممکن است از عملیات و مراحل OPQ در سیستمهای تانک های CIP بدست آید.
آنالیز داده های مربوط به آزمایشات آب و مشاهده دادهها در طول عمر سیستم و یا ملاحظات پروفیل ناخالصی ها و آلودگیهای این تانکها یا سیستم WFI میتواند در بررسی های تیم بازرسی مورد استفاده قرار گیرد.
استفاده از سیستمهای کیفیت و تغییر ضوابط و معیارها بعد از سالها کارکرد، از ابزارهای ممیزین برای ارزیابی تاثیرات بالقوه روی محصول یا محصولات میانی ناشی از "روژ" می باشند.
تیم ممیزی ابتدا باید مشخص نماید که مشکل ملاحظه شده مربوط به "روژ" بوده و به باقیمانده محصول یا آلودگی های دیگر ارتباط ندارد.
اگر یک توده ای از مواد سطحی با رنگ قرمز - قهوه ای جمع آوری گردد. آنگاه مواد ته نشین شده برای آنالیز اسپکتروسکپی مادون قرمز باروش فوریه (FTIR) مورد لحاظ قرار میگیرد.
آنالیز و آزمایشات وجود اکسید آهن را در نمونه "روژ" نشان خواهد داد.
کنترل و بازرسی چشمی برای کسب اطمینان از عدم وجود سوراخ یا تورق و پوسته گذاری تحت تاثیر "روژ" انجام میگیرد که ممکن است منجر به مشاهده سطوح بیشتری از خوردگی در میدان عمل "روژ" باشد.
در صورت وجود "روژ" مهمترین مرحله تعیین تاثیر آن در پروسه است.
آیا "روژ" به صورت محکم و سفت به سطح تجهیزات چسبیده است و آیا امکان ورود آن به جریان پروسه به صورت تدریجی و آرام و یا ناشی از ضربه قوچی یا سایر شوک ها وجود دارد؟
در صورتیکه "روژ" لعابی و دارای سطح صاف بوده و قابل پاکشدن نباشد و یا درفیلترهای پائین دست یا گسکت ها مشاهده نگردد، آن وقت از آن می توان به استنتاج عدم وجود مشکل و تصدیق شرایط نرمال را نمود.
در صورت عدم امکان پاککردن و تمیزکاری ، "روژ" به شکل نقطه ای با امکان رشد بیوفیلم مطرح میگردد که در پروسه تولید امکان تاثیر گذاری مییابد.
در این صورت تمیزکاری محلهای "روژ" با زبری سطوح میان تانکها یا تجهیزات در محلهای بدون"روژ" مقایسه میگردد.
یک مرور بر روی همه داده های تمیزکاری و مونیتورینگ (مشاهده) برای نتیجه گیری در مورد چگونگی افزودنی بودن و یا قابلیت تمیز شدن بیان شود. اگر از طرف دیگر "روژ" به سادگی به وسیله اسفنج یا دستکش تمیز گردد یا در پائین دست لوله روی فیلتر و یا گسکتها پیدا شود، آنگاه امکان وجود آن در روی WFI یا در جریان پروسه وجود دارد.
تجهیزات را میتوان براساس *21 CFR 211.65 (a) افزودنی(1) ، واکنشی (2)و جذبی (3) نامید.
در این مورد باید تاثیر ذرات اکسید آهن بر روی WFI یا سایر محلولهای پروسه مورد بررسی قرار گیرند. عواملی مانند رقیق سازی یا فیلتراسیون در پائین دست جریان میتواند برای ارزیابی مورد استفاده قرار گیرند.
تیم مهندسی می تواند سطح تحت تاثیر "روژ" و مقدار "روژ" موجود در سیستم را اندازه گیری نماید.
اگر نتایج اندازه گیری نشانگر کم بودن میزان رقیق شدن آب گردد و در نتیجه ادامه بررسی لازم نخواهد بود. WFI که به هر پروسه پایین دستی در شرایط ویژه اضافه می گردد، احتمالاً دارای فیلتر استریل در خط لوله باشد.
اگرچه پارتیکلهای "روژ" در حد 10nm وکوچک میباشند، اما با انباشتگی آنها در اندازههای بزرگ در فیلترهای استریل متوقف میگردند.
کانداکتیویته که یکی از عناصر تحت کنترل در لوپ WFI می باشد، تحت تاثیر "روژ" مقدار آن به علت بزرگی حجم تانکها و لولههای توزیع و سیستم نسبت به حجم ذرات اکسید آهن افزایش نمییابد و قابلیت محاسبه میزان آن مقدور نمیگردد.
استفاده از SOP برای بررسی "روژ"
"روژ" اغلب در طی تعمیرات متداول و یا بازرسیهای چشمی بعد از تمیزکاری مشاهده میگردد.
تیم بازرسی "روژ" نیازمند شفافسازی چگونگی شناسایی و طبقه بندی "روژ" و بررسی احتمال تاثیرات بالقوه آن در کیفیت محصول میباشد.
این تعاریف باید در پروسه عملکردی استاندارد (SOP) فراهم گردند تا با ایجاد یک رویه با ثبات نه تنها در گزارش دهی بلکه در تصمیم گیری جهت حذف تجهیزات تحت تاثیر "روژ" و روش های نمونه برداری و تمیزکاری مجدد و بررسی روند کار جهت ادامه تولید تصمیم گیری گردد.
یک SOP نه تنها برای اپراتورها بلکه برای پرسنل تضمین کیفیت و عملیات مهندسی یک دستورالعمل صحیح را ارائه مینماید.
SOP صحیح دستورالعمل پیشگام برای گروههای تضمین کیفیت جهت تجزیه و تحلیل کنترل و تفکر بحرانی مورد نیاز جهت کاهش اثر "روژ" در روی محصولات دارو است.
ارزیابی ریسک براساس ICH Q9 روش مستحکمی برای ایجاد چنین SOP میباشد.
یک SOP باید با ایجاد روش ساده و واضح جهت شناسایی طبقه بندی و تعیین ادامه مسیر عمل نماید.
این روند کار باید عملی و واقع گرایانه بوده و جهت توسعه کار نسبت به ایجاد ساختار لازم با نگهداری سیستم و چاره یابی و یا با طراحی پروسه شفاف برای همگان جهت یافتن نقاط غیرعادی و متفاوت در سطوح تماس تجهیزات در طی دوره کارکرد آنها عمل نماید.
شرکت های مختلف از طبقه بندیهای محدودی برای "روژ" استفاده میکنند که برخی از آنها هیچگونه کمکی برای اپراتور جهت تشریح مشکل یا کنترل آن در صورت واقعی بودن مسئله نمی نمایند.
گفتن اینکه "روژ" براق و تیره و یا به صورت لعاب زرشکی است در جهت شناسایی "روژ" به عنوان یک پدیده غیرمتعارف کمک مینماید.
اما اینکه محل "روژ" در روی تانک زبرتر از سطح براق استیل تانک در اطراف "روژ" می باشد، توضیحی برای موقعیت این ماده نسبت به پروسه نداشته و فقط نشانگر مشکل بودن پروسه تمیزکاری محل می تواند باشد.
یک SOP باید از طبقه بندیهای ساده استفاده نماید . مانند طبقه بندی "روژ" موثر بر پروسه محصول و نیازمند بررسی و طبقه بندی دیگر برای "روژی" که غیرموثر بر کیفیت محصول است.
SOP باید شامل مراحل تعیین طبقه بندی عناصر قابل بررسی از نظر چشمی ، اندازه گیری زبری، قابلیت تمیزکاری(یعنی تست تمیز شدن) یا دیگر متدهای متعاقب آن برای نشان دادن چگونگی قابلیت جابجایی "روژ" یا ثابت بودن و قابلیت تمیزکاری آن باشد.
در صورتیکه "روژ" افزودنی و واکنشی نبوده و قابلیت تمیزکاری یا عملیات را نداشته باشد آنگاه باید با آماده سازی اسناد؛ تولید و عملیات در سیستم ادامه یابد.
در صورتیکه روژ افزودنی بوده و یا اینکه در تمیزکاری آن مشکل باشد، در این صورت در پروسه تولید تاثیر گذار بوده و نیازمند بررسی می باشد، در بازرسیها مشخص گردیده است که تانک ها یا شیرهایی که یک یا دوبار در سال باز می شوند باید مستند و یا تصویر وضعیت آنها ضبط گردد.
هر مشکلی که در این موارد پیدا گردد کلیه محصولات تولید شده را زمان آخرین بازرسی تحت تاثیر قرار میدهد، بنابراین مستندسازی خوب و ارزیابی سریع بسیار حیاتی میباشد. تمرینات مربوط به مستندسازی خوب توام با انجام عملیات نگهداری یا بازرسی تمیزکاری موجب کمک به تیم کیفیتی برای تهیه و ساخت تاریخچه سیستم ها و تجهیزات به صورت مناسب میگردد و امکان مقایسه و بررسی در طول زمان و فراهم ساختن جدولی برای ارزیابی تاثیرات محصول را فراهم میآورد.
یک SOP امکان ارایه یک راهنمای واضح جهت تعیین صحیح مسئولیت های شغلی بدون کمکهای بیرونی را فراهم میسازد.
تیم کیفیتی باید آموزش مستندسازی، ارزیابی را طی کرده و سپس جهت جمعآوری نمونه یا حذف پروسههای تعریف شده توسط SOP آمادگی یابند.
خلاصه
"روژ" مدتهاست که مستقیما در سیستمهای دارویی مشاهده میگردد، اما توافق عمومی زیادی مبنی بر چگونگی دستیابی بر یک راه حل عملی تضمین کننده کیفیت هنوز به وجود نیامده است.
از پرسنل تضمین کیفیت انتظار خبرگی و داشتن دانش در مورد متالورژی استنلیس استیل وجود ندارد، اما باید از وضعیت صحیح تجهیزات سیستم، قابلیت تمیزکاری و عدم آلایندگی محصول توسط تجهیزات مطمئن بود. پرسنل باید قابلیت ارتباط دادن دادههای مورد نیاز جهت کسب اطمینان از کمیت و کیفیت ریسک براساس دانش مربوط به محصول و تجهیزات ومستندسازی بازرسیها برپایه روشهای منطقی را داشته باشند.
اجرای روند صحیح موجب اطمینان خاطر از عدم انجام عملیات بیهوده و طرحهای اتلاف شده میگردد.
منبع : Pharmaceutical Technology
برگردان : توفیق وحیدی آذر
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.