خبر های ویژه
18 مرداد 1404
ناسا قصد دارد یک رآکتور هسته‌ای بر روی ماه بسازد – یک وکیل متخصص حقوق فضا توضیح می‌دهد چرا، و قانون در این‌باره چه می‌گوید
میشل ال. دی. هانلون، استاد حقوق هوا و فضا، دانشگاه میسیسیپی
اکنون، دهه‌ها بعد، فرود آمدن بر ماه دیگر خبر تازه‌ای نیست. رقابت جدید بر سر ساخت‌وساز در ماه است، و این کار به انرژی بستگی دارد. در آوریل ۲۰۲۵، گزارش شد که چین قصد دارد تا سال ۲۰۳۵ یک نیروگاه هسته‌ای بر روی ماه بسازد. این نیروگاه قرار است از ایستگاه تحقیقاتی بین‌المللی قمری مورد نظر این کشور پشتیبانی کند. آمریکا نیز در ماه اوت مقابله به مثل کرد، زمانی که شان دافی، مدیر موقت ناسا، پیشنهاد کرد که یک رآکتور آمریکایی تا سال ۲۰۳۰ بر روی ماه عملیاتی خواهد شد. اگرچه این موضوع ممکن است یک شتاب ناگهانی به نظر برسد، اما در واقع خبر کاملاً تازه‌ای نیست. ناسا و وزارت انرژی ایالات متحده سال‌هاست که به‌طور بی‌سروصدا در حال توسعه سامانه‌های کوچک انرژی هسته‌ای برای تأمین توان پایگاه‌های قمری، عملیات استخراج معدن و زیستگاه‌های بلندمدت هستند. به عنوان یک وکیل متخصص در حقوق فضا که بر پیشرفت بلندمدت بشر به فضا تمرکز دارد، من این رقابت را نه یک رقابت تسلیحاتی، بلکه رقابت بر سر زیرساخت‌ها می‌بینم. و در این مورد، زیرساخت یعنی نفوذ. یک رآکتور هسته‌ای قمری ممکن است دراماتیک به نظر برسد، اما نه غیرقانونی است و نه بی‌سابقه. اگر به‌درستی مستقر شود، می‌تواند به کشورها اجازه دهد ماه را به‌طور صلح‌آمیز کاوش کنند، رشد اقتصادی خود را تغذیه کنند و فناوری‌های لازم برای مأموریت‌های عمیق‌تر فضایی را آزمایش کنند. اما ساخت چنین رآکتوری همچنین پرسش‌های مهمی درباره دسترسی و قدرت ایجاد می‌کند.
تبریز امروز:
چشم‌انداز خشن و بی‌روح ماه، همان‌طور که توسط فضانوردان آپولو ۱۲ در بازگشت به زمین دیده شد.
NASA / انجمن سیاره‌ای
بیانیه افشای منافع:
میشل ال. دی. هانلون با سازمان غیرانتفاعی For All Moonkind, Inc.، که بر حفاظت از میراث فرهنگی در فضای ماورای جو متمرکز است، همکاری دارد.
اولین رقابت فضایی مربوط به پرچم‌ها و ردپاها بود.
اکنون، دهه‌ها بعد، فرود آمدن بر ماه دیگر خبر تازه‌ای نیست. رقابت جدید بر سر ساخت‌وساز در ماه است، و این کار به انرژی بستگی دارد.
در آوریل ۲۰۲۵، گزارش شد که چین قصد دارد تا سال ۲۰۳۵ یک نیروگاه هسته‌ای بر روی ماه بسازد. این نیروگاه قرار است از ایستگاه تحقیقاتی بین‌المللی قمری مورد نظر این کشور پشتیبانی کند. آمریکا نیز در ماه اوت مقابله به مثل کرد، زمانی که شان دافی، مدیر موقت ناسا، پیشنهاد کرد که یک رآکتور آمریکایی تا سال ۲۰۳۰ بر روی ماه عملیاتی خواهد شد.
اگرچه این موضوع ممکن است یک شتاب ناگهانی به نظر برسد، اما در واقع خبر کاملاً تازه‌ای نیست. ناسا و وزارت انرژی ایالات متحده سال‌هاست که به‌طور بی‌سروصدا در حال توسعه سامانه‌های کوچک انرژی هسته‌ای برای تأمین توان پایگاه‌های قمری، عملیات استخراج معدن و زیستگاه‌های بلندمدت هستند.
به عنوان یک وکیل متخصص در حقوق فضا که بر پیشرفت بلندمدت بشر به فضا تمرکز دارد، من این رقابت را نه یک رقابت تسلیحاتی، بلکه رقابت بر سر زیرساخت‌ها می‌بینم. و در این مورد، زیرساخت یعنی نفوذ.
یک رآکتور هسته‌ای قمری ممکن است دراماتیک به نظر برسد، اما نه غیرقانونی است و نه بی‌سابقه. اگر به‌درستی مستقر شود، می‌تواند به کشورها اجازه دهد ماه را به‌طور صلح‌آمیز کاوش کنند، رشد اقتصادی خود را تغذیه کنند و فناوری‌های لازم برای مأموریت‌های عمیق‌تر فضایی را آزمایش کنند. اما ساخت چنین رآکتوری همچنین پرسش‌های مهمی درباره دسترسی و قدرت ایجاد می‌کند.
نرژی هسته‌ای در فضا چیز جدیدی نیست - برخی از فضاپیماها با انرژی هسته‌ای کار می‌کنند. این عکس منبع گرمای هسته‌ای مریخ‌نورد کنجکاوی مریخ را نشان می‌دهد که در یک پوسته گرافیتی قرار گرفته است. این سوخت به دلیل واپاشی رادیواکتیو پلوتونیوم-۲۳۸، با حرارت قرمز می‌درخشد. آزمایشگاه ملی آیداهو، CC BY
چارچوب قانونی از پیش وجود دارد
انرژی هسته‌ای در فضا ایده تازه‌ای نیست. از دهه ۱۹۶۰، ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی به ژنراتورهای رادیوایزوتوپی که از مقدار کمی عناصر رادیواکتیو – نوعی سوخت هسته‌ای – استفاده می‌کنند، برای تأمین انرژی ماهواره‌ها، مریخ‌نوردها و فضاپیماهای وویجر متکی بوده‌اند.
قطعنامه غیرالزام‌آور سال ۱۹۹۲ سازمان ملل متحد با عنوان «اصول مربوط به استفاده از منابع انرژی هسته‌ای در فضای ماورای جو» تصدیق می‌کند که انرژی هسته‌ای ممکن است برای مأموریت‌هایی که در آنها انرژی خورشیدی کافی نیست، ضروری باشد. این قطعنامه دستورالعمل‌هایی برای ایمنی، شفافیت و مشاوره بین‌المللی تعیین می‌کند.
هیچ چیز در حقوق بین‌الملل استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای بر روی ماه را ممنوع نمی‌کند. اما آنچه اهمیت دارد، چگونگی استقرار این فناوری توسط کشورهاست. و اولین کشوری که موفق شود، می‌تواند هنجارهای مربوط به انتظارات، رفتارها و تفسیرهای قانونی مرتبط با حضور و نفوذ قمری را شکل دهد.
دهانه‌های تاریک روی ماه، که بخش‌هایی از آنها در اینجا با رنگ آبی نشان داده شده‌اند، هرگز نور خورشید را دریافت نمی‌کنند. دانشمندان معتقدند که برخی از این مناطق که دائماً در سایه هستند، می‌توانند حاوی یخ آب باشند. مرکز پرواز فضایی گودارد ناسا
چرا «اول بودن» اهمیت دارد
پیمان فضای ماورای جو ۱۹۶۷، که توسط همه کشورهای بزرگ فضانورد از جمله ایالات متحده، چین و روسیه تصویب شده، فعالیت‌های فضایی را تنظیم می‌کند. ماده IX این پیمان تصریح می‌کند که دولت‌ها باید با «توجه لازم به منافع متقابل همه دیگر دولت‌های عضو» عمل کنند.
این بدان معناست که اگر یک کشور رآکتور هسته‌ای بر روی ماه قرار دهد، دیگران باید از نظر قانونی و فیزیکی آن را دور بزنند. در عمل، این کار خطی روی نقشه ماه ترسیم می‌کند. اگر این رآکتور هسته یک تأسیسات بزرگ‌تر و بلندمدت باشد، می‌تواند به‌طور نامحسوس بر آنچه دیگر کشورها انجام می‌دهند و اینکه حرکاتشان چگونه از نظر حقوقی تفسیر می‌شود، تأثیر بگذارد — هم بر روی ماه و هم فراتر از آن.
دیگر مواد پیمان فضای ماورای جو نیز مرزهایی مشابه برای رفتار تعیین می‌کنند، در حالی که همکاری را تشویق می‌کنند. آنها تأیید می‌کنند که همه کشورها حق دارند آزادانه ماه و دیگر اجرام آسمانی را کاوش و به آنها دسترسی داشته باشند، اما به‌صراحت ادعاهای ارضی یا اعلام حاکمیت را ممنوع می‌کنند.
در عین حال، این پیمان اذعان می‌کند که کشورها می‌توانند تأسیساتی مانند پایگاه‌ها ایجاد کنند — و با این کار، قدرت محدود کردن دسترسی را به دست آورند. در حالی که بازدید سایر کشورها به عنوان اقدامی شفافیت‌ساز تشویق می‌شود، این بازدیدها باید پس از مشورت قبلی انجام شوند. در عمل، این امر به اپراتورها درجه‌ای از کنترل می‌دهد که چه کسی و چه زمانی می‌تواند وارد شود.
ساخت زیرساخت به معنای ادعای ارضی نیست. هیچ‌کس نمی‌تواند مالک ماه شود، اما استقرار یک رآکتور توسط یک کشور می‌تواند به شکلی عملی، اگر نه حقوقی، تعیین کند که دیگران کجا و چگونه فعالیت کنند.
کمیته استفاده صلح‌آمیز از فضای بیرونی سازمان ملل متحد، دستورالعمل‌هایی را برای نحوه عملکرد کشورها در فضای بیرونی تعیین می‌کند. ماموریت ایالات متحده در سازمان‌های بین‌المللی در وین، CC BY-NC-ND
زیرساخت یعنی نفوذ
ساخت یک رآکتور هسته‌ای، حضور یک کشور را در یک منطقه خاص تثبیت می‌کند. این ایده به‌ویژه در مناطق غنی از منابع، مانند قطب جنوب ماه، مهم است، جایی که یخ موجود در دهانه‌های دائماً سایه‌دار می‌تواند سوخت موشک‌ها را تأمین کرده و پایگاه‌های قمری را پشتیبانی کند.
این مناطق مورد تقاضا، هم از نظر علمی مهم و هم از نظر ژئوپولیتیکی حساس‌اند، زیرا چندین کشور می‌خواهند در آنها پایگاه بسازند یا تحقیقات انجام دهند. ایجاد زیرساخت در این مناطق، توانایی یک کشور برای دسترسی به منابع و احتمالاً جلوگیری از دسترسی دیگران را تثبیت می‌کند.
چرا هسته‌ای؟ چون انرژی خورشیدی محدودیت دارد
ماه تقریباً هیچ جوی ندارد و دوره‌های تاریکی ۱۴ روزه را تجربه می‌کند. در برخی دهانه‌های سایه‌دار، که احتمال وجود یخ در آنها بیشتر است، نور خورشید هرگز به سطح نمی‌رسد. این شرایط باعث می‌شود که انرژی خورشیدی در برخی از مناطق حیاتی، غیرقابل اعتماد یا حتی غیرممکن باشد.
یک رآکتور کوچک قمری می‌تواند به مدت یک دهه یا بیشتر به طور مداوم کار کند و انرژی لازم برای زیستگاه‌ها، خودروهای مریخ‌نورد، چاپگرهای سه‌بعدی و سامانه‌های پشتیبانی حیات را فراهم کند. انرژی هسته‌ای می‌تواند ستون فقرات فعالیت بلندمدت انسانی باشد. و این موضوع فقط به ماه محدود نمی‌شود – توسعه این توانایی برای مأموریت‌های مریخ، که در آن انرژی خورشیدی حتی محدودتر است، ضروری خواهد بود.
دعوت به حکمرانی، نه هشدار
ایالات متحده فرصتی دارد که نه تنها در فناوری، بلکه در حکمرانی نیز پیشگام شود. اگر این کشور متعهد شود که برنامه‌های خود را به‌طور علنی به اشتراک بگذارد، ماده IX پیمان فضای ماورای جو را رعایت کند و بر تعهد خود به استفاده صلح‌آمیز و مشارکت بین‌المللی تأکید ورزد، سایر کشورها را نیز به انجام همین کار تشویق خواهد کرد.
آینده ماه با این تعیین نخواهد شد که چه کسی بیشترین پرچم را بکارد، بلکه با این که چه کسی چه چیزی را می‌سازد و چگونه آن را می‌سازد مشخص خواهد شد. انرژی هسته‌ای ممکن است برای آن آینده ضروری باشد. ساخت به شیوه‌ای شفاف و مطابق با دستورالعمل‌های بین‌المللی می‌تواند به کشورها کمک کند تا آن آینده را ایمن‌تر محقق کنند.
یک رآکتور بر روی ماه نه ادعای ارضی است و نه اعلان جنگ. اما یک زیرساخت است. و در عصر بعدی اکتشافات فضایی، زیرساخت‌ها شیوه‌ای خواهند بود که کشورها قدرت خود – از هر نوع – را به نمایش خواهند گذاشت.
منبع:
https://theconversation.com/nasa-plans-to-build-a-nuclear-reactor-on-the-moon-a-space-lawyer-explains-why-and-what-the-law-has-to-say-262773?
ارتباط با تبریز امروز
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.
اشتراک در خبرنامه
برای اطلاع از آخرین خبرهای تبریز امروز در کانال تلگرام ما عضو شوید.
فرم تماس با تبریز امروز
کلیه حقوق این سایت متعلق به پایگاه خبری تبریز امروز بوده و استفاده از مطالب آن با ذکر منبع بلامانع
است.
طراحی وتولید
توسططراح وب سایت