برخی از بازرگانان و صادرکننده‌گان میوه و سبزی به پاکستان می‌گویند که به‌دلیل توقف طولانی مدت موترهای باربری در تورخم، هزاران افغانی زیان دیده‌اند. به گفته آنان، موترهای باربری حامل میوه و سبزی تا پنج روز در تورخم متوقف می‌مانند و شماری از بازرگانان، برای جلوگیری از خسارت بیش‌تر، مجبور می‌شوند موترهای حامل انگور خود را از صف خارج کرده و در برابر پرداخت رشوه‌ای تا ۱۰۰ هزار افغانی، آن‌ها را چند کیلومتر جلوتر، در صف نخست قرار دهند.
این بازرگانان می‌گویند که تمام این چالش‌ها از سوی کمیسیار طالبان در تورخم ایجاد شده و هیچ‌گونه پاسخ‌گویی در برابر صادرکننده‌گان و بازرگانان میوه و سبزی وجود ندارد. به گفته آنان، توقیف و تعلل در صدور اجازه عبور، زمینه را برای گسترش فساد و رشوه‌گیری فراهم کرده است؛ در حالی‌که از جانب پاکستان هیچ‌گونه مانعی برای عبور موترهای حامل میوه وجود ندارد و هر موتر ظرف ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بررسی و اجازه عبور به خاک آن کشور را دریافت می‌کند.
همچنین، فهرستی از موترهای حامل انگور و سبزی که از جانب پاکستان در ششم و هفتم و نهم سپتامبر سال جاری تهیه شده، نشان می‌دهد که در ششم سپتامبر، ۳۷ موتر حامل انگور، یک موتر پیاز، ۴۹ موتر بادنجان رومی و سه موتر بادرنگ اجازه عبور به خاک پاکستان را دریافت کرده‌اند.
براساس این فهرست، در هفتم سپتامبر، ۳۷ موتر حامل انگور، شش موتر بادرنگ، شش موتر پیاز و ۲۳ موتر بادنجان رومی، در مجموع ۷۲ موتر، از سوی کمیسیاریای طالبان اجازه عبور از گذرگاه تورخم را دریافت کرده‌اند. این در حالی است که صدها موتر دیگر، پشت دروازه‌های بسته متوقف مانده و اموال آنان فاسد شده است.
براساس این ارقام، در نهم سپتامبر، نُه موتر حامل انگور، سه موتر پیاز، ۳۰ موتر بادنجان رومی و شش موتر بادرنگ، در مجموع ۴۸ موتر، از سوی طالبان اجازه عبور به خاک پاکستان را دریافت کرده‌اند. به گفته بازرگانان، در صورت ادامه وضعیت کنونی، صف ۳۰ کیلومتری موترهای حامل میوه و سبزی ممکن است به ۵۰ کیلومتر افزایش یابد.
احمدالله (مستعار)، یکی از صادرکننده‌گان انگور، با شکایت از کمیسار طالبان در تورخم به‌دلیل کارشکنی و عدم صدور به‌موقع اجازه عبور برای موترهای حامل میوه و سبزی، می‌گوید که براساس تعهد وزارت تجارت و صنعت طالبان، باید روزانه ۲۰۰ تا ۲۵۰ موتر اجازه عبور دریافت کنند، اما کمیسار طالبان این روند را به‌صورت بسیار کند پیش می‌برد. به گفته او، در حال حاضر حدود ۲۵ تا ۳۰ کیلومتر لاری در صف ایستاده‌اند. او می‌افزاید که در گذشته موترها حداکثر تا ۴۸ ساعت منتظر دریافت اجازه عبور بودند، اما اکنون این انتظار به پنج تا شش روز افزایش یافته و تاجران روزانه میلیون‌ها افغانی زیان می‌بینند.
این صادرکننده میوه تازه می‌گوید: «یک سبد انگور تا زمانی که به پاکستان برسد، برای تاجر ۱۷ تا ۱۸ صد کلدار تمام می‌شود، اما اکنون در بازار پاکستان این انگور تنها به دو تا سه صد کلدار فروخته می‌شود؛ چون سه تا پنج روز در تورخم نگهداری می‌شود و خراب می‌گردد.»
احمدالله می‌افزاید: «تمام این مشکلات را کمیساری تورخم ایجاد کرده است. تا وقتی که موتر به حالت خراب نرسد، اجازه عبور نمی‌دهند. زغال‌سنگ و انگور را همزمان رها می‌کنند. من خودم انگور را از کابل در ۴ تا ۶ سپتامبر روان کردم و حالا هم در منطقه‌ای به نام بازارگردی غوث، تقریباً ۱۵ کیلومتر دورتر از دروازه ورودی تورخم، متوقف مانده است.»
همزمان، یکی دیگر از صادرکننده‌گان انگور که به‌نظر می‌رسد از توقف طولانی مدت موتر باربری‌اش متضرر شده، با گلویی پر از بغض و اندوه می‌گوید که پنج شب است موترش متوقف مانده و دیگر هیچ چیزی از بار باقی نمانده است. او می‌افزاید که نزدیک به ۷۰۰ هزار افغانی زیان دیده است. یک نوار صوتی از این صادرکننده در اختیار روزنامه ۸صبح قرار گرفته که در آن با تضرع از طرف مقابل می‌خواهد اجازه دهد موترها از خاک افغانستان عبور کنند؛ در غیر آن، به گفته او، تمام موترهای حامل انگور ناچار خواهند بود در جلال‌آباد تخلیه شوند.
این صادرکننده می‌گوید: «نماینده صاحب، شب پنجم است، از این انگور دیگر هیچ چیزی جور نمی‌شود. وقتی آب در انگور جریان پیدا کند، همه فاسد می‌شود. یک کاری کن، موتر را از جلال‌آباد برگردان. من باید هفت لک افغانی تاوان بپردازم. کودک‌های خرد دارم، تباه و بربادم کردند، خانه‌ام را غرق کردند. به‌خاطر خدا و به حرمت همان رسولی که ما و شما به او باور داریم، اجازه بدهید موتر باربری عبور کند. یک کاری کنید، موتر را در جلال‌آباد خالی کنیم. تمام دار و ندارم همین بود، کمرم را شکستید.»
این بازرگان که به زبان پشتو صحبت می‌کند با گلویی لبریز از بغض و اندوه می‌افزاید: «ببین، از بار انگورم آب روان است، من با این بار چه کنم؟ شش شب از این انگور گذشته و هنوز اجازه عبور نگرفته‌ایم.» او ظاهراً خطاب به راننده موتر می‌گوید: «استاد، همان موتر بار را در تورخم خالی کن و به مردم بگو بیایند برای ثواب انگور ببرند. خودم توبه کرده‌ام و به بچه‌هایم هم می‌گویم که توبه کنند و دیگر تجارت انگور نکنند. کسی که کار انگور را می‌کند، خداوند بالایش سنگ نازل کند؛ اول به من، بعد به مردم.»
همچنین، نوارهای ارسالی از سوی بازرگانان به روزنامه ۸صبح نشان می‌دهد که برخی از آنان موترهای حامل انگور خود را به لیلام گذاشته‌اند و باشنده‌گان محل تجمع کرده و سبدهای انگور را برمی‌دارند.
این نگرانی‌ها در حالی مطرح می‌شود که به گفته بازرگانان، وزارت تجارت و صنعت طالبان تعهد کرده بود که در هر ۲۴ ساعت، باید حداقل ۱۴ ساعت به موترهای حامل میوه تازه و سبزی اجازه عبور از گذرگاه تورخم داده شود، تا از خسارات هنگفت مالی جلوگیری شده و زمینه تقویت صادرات و حمایت از بخش کشاورزی در افغانستان فراهم گردد. با این حال، اکنون میلیون‌ها افغانی زیان از همین ناحیه متوجه بازرگانان در تورخم شده است.
