تبریز امروز:
احساس چنگ شدنِ صورت (لرز خفیف، اسپاسم، سوزنسوزن شدن یا جمع شدن عضلات صورت) در روزهای آلودگی شدید هوا یک علامت شناختهشدهٔ اثر ذرات معلق و گازهای محرک بر سیستم عصبی و تنفسی است.
این حالت معمولاً ناشی از چند عامل است:
وقتی مقدار ذرات معلق ریز در هوا بالا میرود:
این ذرات وارد خون یا سینوسها میشوند
پایانههای عصبی صورت را تحریک میکنند
عضلات صورت دچار اسپاسم خفیف یا جمعشدن ناخودآگاه میشوند
این همان حسی است که میگویی: «صورتم چنگ میشود».
خیلیها در آلودگی شدید همین را تجربه میکنند:
سفت شدن عضلات پیشانی، گونهها یا اطراف چشم.
گازهایی مانند:
NO₂
SO₂
اوزون
بخارات مازوت
میتوانند پوست صورت را تحریک کنند.
علائم:
خارش
سوزش
جمعشدن پوست
احساس کشیدگی یا انقباض
این احساس «چنگی شدن» دقیقاً از همین تحریکهای سطحی میآید.
در هوای فوقالعاده آلوده، بدن باید سختتر کار کند تا اکسیژن جذب کند.
نتیجه:
تنش عضلانی
انقباض صورت
احساس فشار در شقیقهها و فک
گاهی سردرد همراه
این را معمولاً افرادی که در مرکز شهر تبریز هستند بهوضوح حس میکنند.
در روزهایی که دود مازوت یا بوی سوختگی در هواست، عصب سهقلو (Trigeminal nerve) تحریک میشود.
این عصب مسئول حسهای زیر است:
درد صورت
انقباض گونه
جمعشدن عضلات اطراف بینی و چشم
اگر هوای تبریز بوی سوخت سنگین بدهد، این احساس خیلی طبیعی است.
به تنهایی کشنده نیست، اما یک هشدار مهم است.
این علامت یعنی:
بدنت به مرحلهٔ واکنش عصبی–تنفسی رسیده و باید از محیط آلوده دور شوی.
اگر علائم زیر اضافه شود، خطر بیشتر است:
تنگینفس
سردرد شدید
سوزش چشم
احساس منگی
ضربان بالا
اینها یعنی سطح آلودگی وارد محدودهٔ «بسیار ناسالم» شده.
تا حد امکان:
در فضای بسته بمان
پنجرهها را ببند
از ماسک N95 یا N99 اصل استفاده کن
آب زیاد بنوش
شستوشوی بینی با سرم
اگر چشمها یا پوستت میسوزد:
آب سرد بزن
پماد مرطوبکننده ساده
