تبریز امروز:

تاریخچه خودرو ژیان (۲CV / Dyane)

1. ریشه‌ها و طراحی اولیه

   • «ژیان» در واقع معادل ایرانی نام Citroën Dyane یا بیش‌تر با ۲CV (سیتروئن ۲ سی‌وی) هم‌خوانی دارد. 

   • مدل ۲CV یکی از خودروهای اقتصادی و بسیار ساده سیتروئن بود که در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم طراحی شد تا خودرویی ارزان، کم‌مصرف و قابل ‌دسترس برای مردم باشد. 

   • طراحی آن توسط آندره لفِبرو، فلامینیو برتونی و دیگران انجام شد.

2. تولید در اروپا

   • تولید سیتروئن ۲CV از سال ۱۹۴۸ آغاز شد و تا ۱۹۹۰ ادامه داشت. 

   • خطوط تولید در کشورهای مختلف وجود داشت: فرانسه، بلژیک، پرتغال و غیره. 

   • آخرین ۲CV تولیدشده در ۲۷ ژوئیه ۱۹۹۰ در کارخانه پرتغال (مانگالده) از خط تولید خارج شد. 

   • این خودروبه دلیل طراحی ساده، وزن پایین و مصرف کم سوخت شهرت داشت، اما با گذشت زمان و پیشرفت ایمنی، آلودگی هوا و قوانین جدید، به تدریج از رده خارج شد. 

3. مدل ژیان در ایران

   • در ایران، سیتروئن ۲CV / Dyane به عنوان «ژیان» شناخته شد. 

   • شرکت سایپا در ایران مونتاژ این خودرو را بر عهده داشت. 

   • پس از انقلاب ۱۳۵۷، تولید ژیان در ایران ادامه یافت. برخی گزارش‌ها می‌گویند سایپا پس از انقلاب نیز این مدل را تولید کرده است. 

   • مدل‌های مختلفی از ژیان در ایران وجود داشتند: ژیان سواری (هاچ‌بک)، «ژیان مهاری» (نسخه وانت سبک) و ژیان پیکاپ. 

   • اما تولید ژیان در نهایت متوقف شد.

وضعیت آخرین کارخانه‌ها در ایران و اروپا

• اروپا: همان‌طور که گفته شد، آخرین خودروی ۲CV در پرتغال در سال ۱۹۹۰ تولید شد و پس از آن تولید متوقف شد. 

• ایران: سایپا، که پیش‌تر با سیتروئن همکاری داشته بود، تولید ژیان را بر عهده داشت. پس از انقلاب، شرکت مونتاژ را ادامه داده اما در نهایت این خط هم جمع شد.

آیا ژیان نوآوری به‌روز دارد؟ (نسخه مدرن / الکتریکی)

بله — شایعات و طرح‌هایی برای بازگشت ژیان به‌صورت مدرن وجود دارد:

1. برخی گزارش‌ها می‌گویند سیتروئن در نظر دارد ژیان (۲CV) را دوباره با طراحی الکتریکی بازگرداند. 

2. طبق خبرها، نسل جدید ژیان تماماً برقی خواهد بود و طراحی‌اش به‌روز خواهد شد، اما همچنان روح نوستالژیک مدل کلاسیک حفظ می‌شود. 

3. در گزارش‌های مختلف گفته شده است که این بازگشت ممکن است تا سال ۲۰۲۷ یا نزدیک به آن رخ دهد (اگرچه زمان دقیق هنوز قطعی نیست). 

4. همچنین پروژه‌های کانسپت طراحی شده‌اند که ژیان را به یک خودرو مدرن‌تر (مثلاً کراس‌اور کوچک) تبدیل می‌کنند، اما هنوز به تولید انبوه نرسیده‌اند.

جمع‌بندی و تحلیل

• ژیان (۲CV / Dyane) یکی از نمادین‌ترین خودروهای اقتصادی تاریخ است که ترکیبی از طراحی بسیار ساده، مصرف پایین و سهولت نگهداری را داشت.

• در ایران، ژیان جایگاه ویژه‌ای در خاطره‌ها دارد و تولید آن توسط سایپا بخش مهمی از تاریخ خودروسازی کشور بود.

• تولید ژیان در اروپا در سال ۱۹۹۰ خاتمه یافت، اما علاقه به این خودرو نوستالژیک همچنان پابرجاست.

• بازگشت ژیان با نسخه الکتریکی و طراحی مدرن، یک نوآوری جدی است؛ اگر اجرا شود، می‌تواند ترکیب جذابی از اصالت و فناوری روز را ارائه کند.

تاریخچه کامل خودروی ژیان؛ از تولد در اروپا تا آخرین روزهای تولید در ایران

 

«ژیان» که در اصل نام ایرانیِ خودروی Citroën 2CV است، یکی از ماندگارترین خودروهای مردمی قرن بیستم محسوب می‌شود؛ خودرویی ساده، اقتصادی و مقاوم که در شهر و روستا محبوبیت فراوانی داشت و هنوز هم در فرهنگ عمومی ایران حضور پررنگی دارد.

آغاز ماجرا در فرانسه

طراحی قبل از جنگ جهانی دوم

• نخستین طرح‌های 2CV در سال 1934 در شرکت سیتروئن شکل گرفت.

• مأموریت خودرو:
  «خودرویی که بتواند دو دهقان را با ۵۰ کیلو سیب‌زمینی، با کمترین مصرف، روی هر جاده‌ای جابه‌جا کند.»

رونمایی رسمی

• مدل نهایی در سال 1948 در نمایشگاه پاریس معرفی شد.

• خودرو به دلیل ظاهر بسیار ساده‌اش ابتدا مورد تمسخر قرار گرفت، اما خیلی زود به یک موفقیت صنعتی تبدیل شد.

ویژگی‌های اصلی

• موتور دو سیلندر هواخنک

• مصرف سوخت بسیار کم

• قابلیت تعمیر آسان

• سیستم تعلیق انعطاف‌پذیر و ویژه برای جاده‌های نامناسب

• سقف برزنتی جمع‌شونده

سال‌های طلایی

بین دهه‌های 1950 تا 1970، 2CV یکی از محبوب‌ترین خودروهای اروپا شد و در بسیاری از کشورهای جهان خط تولید پیدا کرد.

پایان تولید در اروپا

• تولید 2CV در فرانسه در سال 1988 پایان یافت.

• آخرین خط تولید جهانی نیز در کشور پرتغال تا ژوئیه 1990 فعال بود.

• آخرین خودروی ژیان تولیدشده در جهان، یک 2CV چراغ‌گرد ساخت پرتغال است.

داستان ژیان در ایران

ورود به ایران

• مونتاژ ژیان از سال 1346 توسط شرکت سایپاآغاز شد.

• ایران یکی از موفق‌ترین بازارهای 2CV در خارج از اروپا بود.

مدل‌های تولیدی در ایران

1. ژیان معمولی

2. ژیان مهاری / مهاری (بدنه فایبرگلاس)

3. ژیان جوانان

4. آmi 8 و آmi 6

5. Dyane (به نام «آریا» و «آکامی» در ایران)

محبوبیت ژیان در ایران

• مصرف بسیار کم

• قابلیت حرکت در مسیرهای خاکی

• هزینه تعمیرات پایین

• تبدیل شدن به بخشی از فرهنگ شهری دهه ۵۰ و ۶۰ شمسی

پایان تولید در ایران

• آخرین سری ژیان در ایران در سال ۱۳۵۸ از خط تولید سایپا خارج شد.

• پس از آن، سایپا به سمت تولید رنو ژیان (رنو 5) و سپس پراید حرکت کرد.

آیا ژیان امروزی دوباره تولید شده است؟

✔️ بازگشت در قالب خودروهای برقی مدرن (e-2CV / EV)

در اروپا، چند شرکت خصوصی و کارگاه‌های مهندسی، نسخه‌های تمام‌برقی ژیان (2CV) را بازسازی و تولید می‌کنند.
این خودروها:

• ظاهر کلاسیک ژیان را حفظ می‌کنند

• اما موتور برقی، باتری لیتیومی و تجهیزات روز دارند

• سرعت و ایمنی آن‌ها ارتقا یافته است

نمونه‌های برجسته

• 2CV4 Electric

• Citroën 2CV EV retrofit kits

• پروژه‌های بازسازی در فرانسه و هلند

اما سیتروئن به‌طور رسمی مدل جدید ژیان را تولید نکرده است.

کل تولیدات جدید مربوط به شرکت‌های خصوصی یا بازسازی‌کنندگان کلاسیک هستند.

سخن پایانی

از سال 1948 تا 1990، بیش از پنج میلیون دستگاه ژیان در جهان تولید شد. این خودرو نه‌تنها یک وسیله نقلیه، بلکه یک نماد فرهنگی، اجتماعی و حتی احساسی است. در ایران، ژیان هنوز هم یادآور سادگی، بی‌تکلفی و خاطرات مشترک چند نسل است—و نسخه‌های برقی جدید شاید بازگشتی مدرن به همین میراث باشند.