تبریز امروز:

پیش روی ما یک جنگل توس درست در آغاز فصل پاییز است. برگها تازه شروع به زرد شدن کردهاند و هنوز سبزی تابستان در آنها فراوان دیده میشود.
از لابهلای درختان، حاشیه جنگل و آسمانی تاریک دیده میشود. این آسمان نه به صورت متراکم و ایستا، بلکه به آرامی و به طور غیرقابل اجتنابی از دور نزدیک میشود و همه چیز را در بر میگیرد.
در مورد نقاشی «جنگل قبل از توفان»:
این اثر یکی از شاهکارهای دوره میانی فعالیت هنری شیشکین محسوب میشود. در این نقاشی، او با مهارت فوقالعادهای لحظه سکون و انتظار قبل از آغاز توفان را به تصویر کشیده است.
ترکیببندی: شیشکین با قرار دادن تنههای بلند درختان در مرکز اثر، عمق و عظمت جنگل را نشان میدهد. مسیر باریک و روشن در میان جنگل، بیننده را به اعماق صحنه هدایت میکند.
نورپردازی: کنتراست بین بخشهای روشن و نورخوردهٔ علفزار و جنگل در مقابل آسمان تیره و توفانی، حس دراماتیک صحنه را تشدید میکند. این نورپردازی بر احساس آرامش موقتی قبل از طوفان تأکید دارد.
رنگآمیزی: استفاده از طیفهای مختلف سبز و زرد برای برگها، آغاز فصل پاییز را نشان میدهد. رنگهای تیره و سرد آسمان، که به تدریج بر فضای جنگل مسلط میشوند، خبر از نزدیکی توفانی سهمگین میدهند.
حس و حال: این نقاشی موفق شده است حس انتظار، سکون و شکوه طبیعت در آستانه یک رویداد قدرتمند را به بیننده انتقال دهد. بیننده در عین حال که زیبایی جنگل را میبیند، وقوع قریبالوقوع توفان را نیز احساس میکند.
به طور کلی، شیشکین در این اثر نه تنها یک منظره طبیعی، بلکه صحنهای پر از حس و درام را خلق کرده که احترام و شگفتی انسان در برابر عظمت طبیعت را به نمایش میگذارد.

آب آرام برکه، همچون آیینهای، در قابی از یک پارک کهن فروافتاده است. درختان تنومند کرانهها، گویی نگهبانان آرامش این مکان هستند و به این منظره، وحدتی شگفت و کمالی بینظیر میبخشند.
در سمت راست، درختان در طلای پاییزی غرق شدهاند، اما جابهجا سبزی رو به زوال نمایان است. در سوی چپ، شاخساران در سایهای ژرف و تقریباً زمردین فرو رفتهاند و حسی از رازآلودگی میآفرینند.
ایوان شیشکین در این اثر که متعلق به دوران پختگی اوست، تسلط بیچون و چرای خود را در به تصویر کشیدن طبیعت و بازی با نور و سایه به نمایش میگذارد.
ویژگیهای برجسته:
انعکاس آیینهوار: مهارت شیشکین در نمایش انعکاس کامل و آرام درختان بر سطح آب برکه، بر حس سکون و آرامش عمیق صحنه تأکید میکند. این تکنیک، عمق میدان را افزایش داده و بر زیبایی کلاسیک ترکیببندی میافزاید.
کنتراست نور و رنگ: تضاد بین سمت راست روشن و "طلایی" با سمت چپ "سایهدار" و "رازآلود" اثر، نقاشی را از یکنواختی خارج کرده و به آن بعدی دراماتیک میبخشد. این کار، استعداد شیشکین را در ثبت دقیق اثر نور در ساعات مختلف روز نشان میدهد.
احساسات متفاوت پاییز: شیشکین در این اثر، دو جنبه از پاییز را همزمان به تصویر میکشد: شکوه و طلایی بودن آن در سمت راست، و سردی و رازآلودگی آن در سمت چپ. این duality (دوگانگی) بیننده را هم به تحسین زیبایی پاییز وامیدارد و هم او را به تأمل در گذرا بودن فصلها فرا میخواند.
ترکیببندی استادانه: درختان قدرتمند در دو سمت، منظره را قاب میکنند و بیننده را به مرکز آرام برکه هدایت میکنند. این ترکیببندی، اثری خلق کرده که فوقالعاده متوازن، عمیق و آرامشبخش به نظر میرسد.
در مقایسه با "جنگل قبل از توفان"، این اثر حال و هوایی آرامتر، تأملبرانگیزتر و در عین حال باشکوه را منتقل میکند و نشان میدهد شیشکین علاوه بر صحنههای خشن و دراماتیک طبیعت، در به تصویر کشیدن آرامش و وقار آن نیز استادی بیبدیل بوده است.