در دولت ترامپ، پیگیری علم با کاهش بودجههای فدرال برای پژوهش و آموزش و حذف برنامههایی مانند کلاسهای ریاضی پیشرفته یا کمپهای رباتیک برای دانشآموزان K-12 با چالشهایی جدی مواجه شد.
در چنین شرایطی، نقش خانوادهها و سرپرستان در پشتیبانی از یادگیری کودکان بیش از پیش اهمیت یافته است.
بر اساس پژوهشهای من، چهار راه برای پشتیبانی از یادگیری تابستانی کودکان پیشنهاد میکنم؛ راههایی که در عین حال که بازیمحور و سرگرمکنندهاند، علاقه، اعتماد به نفس و مهارت آنها را در حوزههای علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM) پرورش میدهند:
۱. یک مسئله پیدا کنید
کودکان را تشویق کنید تا در خانه یا اطراف آن "مسئله"ای پیدا کرده و برای حلش راهحل مهندسی ارائه دهند. این میتواند شامل ایدهپردازی، طراحی، ساخت یک نمونه اولیه، آزمایش، بهبود آن و توضیح درباره اختراع باشد.
مثلاً یکی از خانوادهها در پژوهش ما، برای حل مشکل عدم دسترسی نی به کف بطری مایع دستشویی، یک دستگاه پخشکننده وارونه ساختند.
وش دادن یا مشارکت در گفتگوهای مربوط به بودجه میتواند به کودکان کمک کند تا مهارتهای ریاضی و سواد مالی را توسعه دهند. (عکس: SeizaVisuals/Getty Images)
برای یافتن مسئله و طی فرایند طراحی مهندسی، میتوانید از وسایل ساده مانند جعبههای مقوایی، پنبه، کاغذ رنگی، مخروطهای کاج یا سنگها استفاده کنید.
مثلاً وقتی کودکی برای تیله یک ترنهوایی کاغذی میسازد، متوجه رابطه میان ارتفاع و سرعت میشود: در ریاضی یعنی درک وابستگی دو متغیر، و در علم یعنی فهم انرژی پتانسیل و جنبشی. هرچه ارتفاع اولیه بیشتر باشد، انرژی پتانسیل بیشتری به انرژی جنبشی تبدیل میشود و تیله سریعتر حرکت میکند.
در این روند، کودک علاوه بر تجربه مستقیم، یاد میگیرد که مهندس بودن یعنی چه. نقش والدین، تقویت تفکر خلاق کودک و تشویق او برای مقابله با چالشهاست.
۲. کنجکاوی را شعلهور کنید
به کودکان اجازه دهید کنجکاویشان آنها را به سمت کشف مفاهیم STEM هدایت کند.
یکی از شرکتکنندگان پژوهش من تعریف میکرد که چگونه علاقه ناگهانی به کفشدوزکها، او را به تحقیق درباره تفاوت میان "کفشدوزکها" و "سوسکهای آسیایی" سوق داد؛ زیرا خانهشان پر از این حشرات شده بود و اطرافیان درباره ماهیت آنها نظرات ضدونقیضی داشتند.
به این موقعیتها، لحظههای تصادفی یادگیری علمی یا ریاضی میگوییم — فرصتهایی که منجر به درگیری عمیق و یادگیری مفاهیم علمی میشوند. همچنین، میتوانند فرصتی برای یادگیری مشترک والدین و کودک نیز باشند.
۳. تفکر را تسهیل کنید
در پژوهشهای من، نامطمئن بودن نسبت به پاسخ برخی مفاهیم علمی باعث میشود کودکان بیشتر جستجو و تفکر کنند.
در اینجا مفهومی به نام «ابهام بازیمحور» مطرح میشود — زمانی که والدین پاسخ را میدانند اما وانمود میکنند نمیدانند.
مثلاً اگر کودکی بپرسد:
«چطور میتونیم فاصله بین سنتلوئیس و نشویل رو روی این نقشه اندازه بگیریم؟»
پاسخ والدین میتواند این باشد: «نمیدونم، تو چی فکر میکنی؟»
این راه، فرصتی برای کودک فراهم میکند تا ایدههای خودش را بیان کند و سپس والدین به آرامی او را به سمت پاسخ هدایت کنند.
۴. STEM را وارد زندگی واقعی کنید
لحظههای روزمره را به گفتوگوهای آموزنده تبدیل کنید.
مثلاً:
«این دستور غذا برای ۴ نفره، اما ما ۱۱ مهمون داریم — باید چیکار کنیم؟»
در یکی از مصاحبهها، شرکتکننده توضیح داد که چطور شنیدن مکالمات مالی خانواده (مثل تصمیمگیری درباره پول، پرداخت قبضها و...) به او کمک کرده تا سواد مالی و مهارتهای ریاضی پیدا کند. او میگفت:
«وقتی به دبیرستان رسیدم، واقعاً میدونستم چیکار دارم میکنم و چطور باید در جامعه زندگی کنم.»
در سراسر جهان، فقدان سواد مالی باعث مشکلات جدی در آینده میشود — مثلاً در زمینه برنامهریزی برای بازنشستگی یا مدیریت بدهی.
چرا این موضوع مهم است؟
پژوهشها نشان میدهد که گفتوگو با خانواده درباره مفاهیم STEM به کودکان کمک میکند تا خودشان را به عنوان یادگیرنده ببینند و موفقیت آینده آنها در این حوزه افزایش یابد — حتی اگر مسیر شغلی آنها در STEM نباشد.
به اعتقاد من، این تجربیات STEM خانوادگی رقیب آنچه در مدرسه یاد میگیرند نیست — بلکه تکمیلکننده و تقویتکننده آن است.
منبع: https://theconversation.com/4-creative-ways-to-engage-children-in-stem-over-the-summer-tips-to-foster-curiosity-and-problem-solving-at-home-257407