خروس طلایی موسیقی شرق در بطن یک اپرای درخشان

موسیقی این اپرا سرشار از رنگ‌آمیزی‌های شرقی است که نشان‌دهنده‌ی سبک خاص ریمسکی-کورساکف در استفاده از تم‌های فولکلوریک روس و شرقی است. آریای ملکه‌ی شماخا از برجسته‌ترین بخش‌های این اثر به شمار می‌رود که نیازمند صدایی توانمند در رده‌ی سوپرانوست و از زیبایی خاصی برخوردار است. از منظر مضمونی، «خروس طلایی» یک طنز تلخ است که با کنایه به ناکارآمدی و خودکامگی حاکمان می‌پردازد. به همین دلیل، در زمان خلق اثر، دولت تزاری نسبت به آن حساسیت نشان داد و از اجرای اولیه‌ی آن جلوگیری کرد. اولین اجرای این اپرا پس از درگذشت آهنگ‌ساز، در تاریخ ۷ اکتبر ۱۹۰۹، در تئاتر مسکو برگزار شد. جایگاه و ارزش خروس طلایی، از نظر موسیقایی و روایی اثری برجسته محسوب می‌شود. ریمسکی-کورساکف با تلفیق طنز پوشکین و موسیقی پرشور خود، اثری پدید آورد که هم سرگرم‌کننده است و هم تأمل‌برانگیز. برخی معتقدند این اپرا به نوعی پیش‌گویی فروپاشی نظام تزاری را در خود داشت، زیرا چند سال پس از آن، انقلاب ۱۹۱۷ به وقوع پیوست. «خروس طلایی» نمونه‌ی ارزشمندی از توانایی هنر در انتقال مفاهیم عمیق در قالبی ساده و دل‌نشین است.