پرسنل نظامی نظارت بر ورود کمکهای حمل شده توسط هواپیمای ترابری روسی ایلیوشین Il-76TD را در فرودگاه بنغازی در ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۳ بر عهده داشتند. پرسنل نظامی نظارت بر ورود کمکهای حمل شده توسط هواپیمای ترابری روسی ایلیوشین Il-76TD را در فرودگاه بنغازی در ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۳ بر عهده داشتند.
عکس: کریم سعیب/ای اف پی از طریق گتی ایمیجز
دولت نظامی سودان به توافقی برای ایجاد نخستین پایگاه دریایی روسیه در آفریقا نزدیک بندر سودان رسیده است، وزیر خارجه سودان، علی یوسف احمد الشریف، هفته گذشته پس از ملاقات با همتای روسی خود، سرگئی لاوروف، در مسکو این خبر را اعلام کرد.
با تأمین یک پایگاه نظامی در ساحل دریای سرخ، روسیه به ایالات متحده و چین ملحق خواهد شد، که هر دو در جیبوتی پایگاه دارند. اخراج نیروهای روسی از سوریه پس از سقوط رژیم بشار اسد منجر به این شده که رئیس جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، طبق گزارشهای متعدد اطلاعاتی داراییهای نظامی را به لیبی و سودان منتقل کند، .
تصاویر ماهوارهای اخیر نشان میدهد که روسیه در حال گسترش پایگاه هوایی معتن السره در جنوب شرقی لیبی است که نزدیک به مرزهای چاد و سودان واقع شده است. عکسها نشان میدهند که روسیه باند فرودگاه را بازسازی کرده، تسهیلات جدید انبار ساخته و ظرفیتهای لجستیکی خود را افزایش داده است.
این پایگاه آخرین بار در سال ۲۰۱۱ توسط نیروهای معمر قذافی استفاده شده بود. در حال حاضر توسط فرمانده نظامی خلیفه حفتر که رهبری ارتش ملی لیبی را بر عهده دارد، کنترل میشود.
"این تحولات با استراتژی روسیه برای ایجاد پایگاههای نظامی متعدد در لیبی همخوانی دارد"، طبق پستی در ایکس توسط پلتفرم تحقیقاتی خاورمیانه اکاد. پایگاه معتن السره "به مسکو اجازه میدهد تا مسیرهای تأمین را کنترل کرده و انتقال تجهیزات و پرسنل به صحرای آفریقا را تسهیل کند، در حالی که از نظارت بینالمللی بر بنادر و فرودگاههای اصلی جلوگیری میکند"، اکاد افزود. هواپیماهای نظامی و نیروها حداقل ۱۰ بار از اواسط دسامبر توسط اطلاعات نظامی اوکراین ردیابی شدهاند که از پایگاه هوایی روسیه در حمیمیم سوریه به شرق لیبی سفر کردهاند.
در هفتههای اخیر، احمد الشراع - رهبر ائتلاف شورشیان مورد حمایت ترکیه که اسد را برکنار کرد - پیشنهاد کرده است که قصد دارد روابط نزدیک با روسیه را حفظ کند. شراع در اواخر دسامبر در کانال تلویزیونی دولتی عربستان ال عربیه گفت:"ما نمیخواهیم روسیه به گونهای از سوریه خارج شود که روابطش با کشور ما را تضعیف کند"،. در اوایل این ماه، یک هیئت روسی به دمشق رفت تا در مورد نحوه حفظ پایگاههای نظامی خود مذاکره کند.
با این وجود، برای پوتین منطقی است که شرطبندیهای خود را پخش کند و داراییها را تقسیم کند. در سودان، روسیه از هر دو طرف در جنگ داخلی حمایت کرده است، ابتدا نیروهای حمایت سریع را پشتیبانی کرد و بعداً با وعده سلاح بیشتر به ارتش سودان در ازای یک پایگاه دریایی.
سودان برای اولین بار در سال ۲۰۱۷ تحت ریاست جمهوری عمر البشیر، که در کودتای ۲۰۱۹ برکنار شد، امکان ایجاد یک پایگاه دریایی روسی را مطرح کرد. توافقی در سال ۲۰۲۰ حاصل شد، اما پس از شروع جنگ داخلی بین ژنرالهای رقیب سودان در آوریل ۲۰۲۳، از هم پاشید. در پی یافتن متحدان برای حفظ جنگ، سودان هفته گذشته نیز روابط نزدیکتری با ایران برقرار کرد.
در مقابل، لیبی بین یک دولت مورد حمایت ترکیه و به رسمیت شناخته شده توسط سازمان ملل در طرابلس و یک اداره رقیب شرقی به رهبری حفتر که توسط روسیه، مصر و امارات متحده عربی حمایت میشود، تقسیم شده است. مسکو به حفتر تجهیزات و سلاح داده است، در حالی که غول نفتی روسی روسنفت قرارداد بلندمدتی برای توسعه میدانهای نفتی و فروش مجدد نفت لیبی دارد.
پایگاه هوایی حمیمیم سوریه برای عملیات گروه شبهنظامی واگنر که به "سپاه آفریقا" تغییر نام داده بود، در مالی، بورکینافاسو، نیجر و جمهوری آفریقای مرکزی مرکزی بود. اما یک تحقیق اخیر از سیانان نشان داد که از زمان سقوط اسد استراتژی تغییر کرده است - با پروازهای روسیه که اکنون از لیبی به جای سوریه به سمت باماکو، پایتخت مالی، انجام میشود.
علاوه بر پایگاه در معتن السره، مسکو در حال انتقال تجهیزات به پایگاههای هوایی لیبی در الخدیم، واقع در شرق بنغازی، و الجفرا (یک پایگاه سابق گروه واگنر) است تا به عنوان مرکز عملیات در آفریقا عمل کند. گزارش شده که نیروی دریایی روسیه به دنبال یک بندر تحت کنترل حفتر است. رسانههای سوری در اواخر ژانویه گزارش دادند که اجاره ۴۹ ساله روسیه برای بندر طرطوس سوریه لغو شده است.
"توانایی روسیه در حمایت لجستیکی هم از نیروهای نظامی خود و هم از پیمانکاران نظامی خصوصی در آفریقا، همچنین محدود کردن خسارتهای وجههای که از سقوط رژیم اسد وارد شده، تقریباً قطعاً اولویتهای دولت روسیه خواهد بود"، اطلاعات نظامی بریتانیا در بیانیهای که ماه گذشته در ایکس منتشر شد، گفت.
تحلیلگران پیشنهاد میکنند که یک تأسیسات دریایی روسی جایگزین میتواند در بندر شرقی لیبی، طبرق، شکل بگیرد که به مسکو اجازه میدهد توانایی خود را در غرب آفریقا حفظ کند و همچنان یک مرکز استراتژیک در برابر ناتو در دریای مدیترانه فراهم کند.
در نهایت، پایگاههای استراتژیک روسیه در شرق لیبی به حفتر قدرت بیشتری در مذاکرات تسهیل شده توسط سازمان ملل درباره آینده لیبی خواهد داد - که میتواند زمانبندی شکستهشده برای انتخابات ملی را بیشتر طولانی کند.