17 اردیبهشت 1396
فرخی توانست با زبانِ فخیمِ قلم،شخص اول مملکت،احمد شاه را، به نشستن در کنار یک روزنامه نگار،در دادگاهی علنی دعوت کند.
تبریز امروز:
میرزا محمد فرخی یزدی معروف به تاج الشعرا در یزد و لسان المله در طهران در ۱۲۶۸یا 1265خورشیدی در یزد متولد شد.
نام سومین مستند پژوهشی خود را «فرخی یزدی» نامیدم و از هرگونه صفت و عنوان فرعی برای آن پرهیز کردم به نشانه این که،این پژوهش بصری قصد دارد در عمل،روایتگر فراز و فرود زندگی فرخی یزدی باشد.
فرخی یزدی، روزنامهنگار آزادیخواهی است که سلطنت احمدشاه و رضاشاه را درک کرده و زبان انتقادش شعر و نظم بود.
فرخی،در اواخر اردیبهشت 1298 تنها مدحیه زندگی خود را سرود و در واقع آن مدح رشادت های سردار جنگ یزد بود که توانست اجناس و کالاهای مردم را از دزدان و رهزنان منطقه بازپس گیرد. او بعد از فرار از چنگ ضیغم الدوله،حاکم مستبد یزد به تهران، روزنامه طوفان را تاسیس کرد و به واسطه روزنامه نگاری،نماینده مردم در دوره هفتم مجلس شورای ملی شد و در آنجا در اقلیت دو نفره،در برابر فراکسیون های متعدد مجلس،استقلال رای داشت.بعد از ضرب وشتم و تهدید،مدتی در مجلس بهارستان،اقامت و سپس به روسیه گریخت.
فرخی یزدی،پس از ترک روسیه به اروپا رفت و بعد از بازگشت به ایران،پس از چندین سال حصر در باغ دربند،در گوشه ای از باغ عباس یمینی شریف،سرانجام به اتهام بدهی پول کاغذ روزنامه ،روز ۲۵ مهر ۱۳۱۸در زندان کشته شد. مدفن او نامعلوم است و در این پژوهش بصری فصلی را به جستجوی مزار و چگونگی کشته شدن وی،اختصاص داده ایم.
چند ویژگی منحصر به فرد فرخی یزدی؛
نخست،او حتی در روزهای تعطیل هم،به فراخور مبارزه با اربابان جراید دولتی و بولتن های حزبی،روزنامه طوفان را منتشر می کرد.
دوم، فرخی توانست با زبانِ فخیمِ قلم،شخص اول مملکت،احمد شاه را، به نشستن در کنار یک روزنامه نگار،در دادگاهی علنی دعوت کند.او توانست در مقاله ای پیش از برگزاری دادگاه، این سند بی بدیل تاریخی یکسان بودن افراد در محکمه قضایی را به استناد قانون اساسی مشروطه ،به رخ بکشد.
سوم،فرخی یزدی، اگرچه در زندان قصر،برای پنجاه و سه، نفر موسوم به هسته ابتدایی کمونیسم،رباعی سرود،اما هرگز به آنها نپیوست و مبارزه خود را بدون سرسپردگی به هیچ مرامنامه تحدید کننده حزبی دنبال کرد.
چهارم،به استناد روزنامه شماره ۳۳ طوفان سال نخست، 1300 خورشیدی،فرخی یزدی مبتکر ستون سفید اعتراضی در روزنامه ایران است.او در ستون سفید اعتراضی خود،با لحن طنز به سانسور اخبار داخلی توسط دولت،واکنش نشان داده است.
پنجم،روزنامه طوفان فرخی یزدی،از لحاظ توقیف درمدت هشت سال،رکورد دار است.یعنی پانزدهبار توقیف شده است و یک بار مجبور به تغییر «لوگو» شده است.
بررسی زندگی فرخی یزدی،که هرگز ازدواج نکرد تا بتواند راحت تر مبارزه کند،تاریخچه اواخر مشروطه،سلطنت احمدشاه و رضاشاه و انفعال یا جانفشانی مردم را نشان می دهد و می تواند از نظر جامعه شناسی،تاریخ روزنامه،فعالیت های سیاسی و جنبش های آزادیخواهی نکات قابل تاملی را روشن کند.
هومن ظریف
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.