6 آبان 1404
میرزا محب علی خان یکانلوی مرند و پسرش میرزا جهانگیر خان که هر دو در تاریخ معاصر ایران به ناظم الملک اول و دوم یا ناظم الملک پدر و پسر و یا معتمد السلطان اول و دوم اشتهار یافته اند........... ۷ و ۸ آبانماه جمعی از محققان دانشکده های تاریخ، میراث مکتوب ،وزارت خارجه و علاقمندان به هویت گذشته در دانشگاه تبریز آرا و اندیشه ها و عملکرد این دو مرد دلسوز ، سیاستمدار ،لایق و شایسته را مورد مداقه و کنکاش قرار می دهند.این پدر و پسر با کیاست و با فطانت روی هم رفته ۱۰۳ در وزارت خارجه منشا اثر در تحدید و ترسیم مرزهای شمال غرب و شرق کشور بودند.در زمان دو تن از شاهان قاجار یعنی محمد شاه و ناصر الدین شاه،آنان خادم ملت ایران در تعیین حدود مرزهای ایران با امپراطوری عثمانی و افغانستان بودند. میرزا محب علی خان تمام مرزهای ایران با عثمانی ،روسیه و افغانستان را با اسب طی کرده و با توجه به دانشی که در جغرافیای طبیعی کسب کرده بود در کمیسیون های تعیین حدود ایران با عثمانی ها و بعدها افغان ها نقش بی بدیلی داشت.در کنفرانس ارزنه الروم با تدبیر میرزاتقی خان امیر کبیر که آنهم محصول پر فروغ و گرانمایه دارالسلطنه تبریز بود به تعیین حدود ایران با امپراطوری عثمانی با حضور نمایندگان روسیه ،انگلستان،ایران و عثمانی پرداختند و این مرزها تا کنون مرزهای صلح و دوستی بین دو ملل بوده
تبریز امروز:
برای ادای احترام به این دو سیاست مدار برجسته ایران مجسمه هایشان را در وزارت خارجه بسازید و نصب کنید. و کار آموزان وزارت خارجه و دانشکده های روابط بین الملل را برای درس گرفتن از این دو فرهیخته و سیاست ورز آذربایجانی کاردان آموزش دهید. در کتب تاریخ مدارس کشورمان عکسها و خدمات طاقت فرسای آنها را در تعین موشکافانه و با تدبیر مرزهای ایران منتشر کنید تا دانش آموزان با خدمات ایندو انسان وطن دوست بیشتر آشنا شوند .اگر رادیو و تلویزیون ایران روزانه دقایقی از برنامه های آبکی خود کم و مردم را با مردان عاشق پیشه، خادم و وطن دوست آشنا می کرد حس ایران دوستی بیشتر در قلب ها می نشست.
با بزرگان و تأثیر گذاران در حفظ و تمامیت مرزهای ایران آشنا نشده اند و حتی اطلاعات اولیه را هم ندارند. چرا نتوانسته ایم حس ایران دوستی مردم شریف و نجیب ولایات ،ایالات ، مناطق و استانهای مختلف ایران عزیز را به میان آحاد مردم ببریم... میرزا محب علی خان یکانلوی مرند و پسرش میرزا جهانگیر خان که هر دو در تاریخ معاصر ایران به ناظم الملک اول و دوم یا ناظم الملک پدر و پسر و یا معتمد السلطان اول و دوم اشتهار یافته اند. ۷ و ۸ آبانماه جمعی از محققان دانشکده های تاریخ، میراث مکتوب ،وزارت خارجه و علاقمندان به هویت گذشته در دانشگاه تبریز آرا و اندیشه ها و عملکرد این دو مرد دلسوز ، سیاستمدار ،لایق و شایسته را مورد مداقه و کنکاش قرار می دهند.این پدر و پسر با کیاست و با فطانت روی هم رفته ۱۰۳ در وزارت خارجه منشا اثر در تحدید و ترسیم مرزهای شمال غرب و شرق کشور بودند.در زمان دو تن از شاهان قاجار یعنی محمد شاه و ناصر الدین شاه،آنان خادم ملت ایران در تعیین حدود مرزهای ایران با امپراطوری عثمانی و افغانستان بودند. میرزا محب علی خان تمام مرزهای ایران با عثمانی ،روسیه و افغانستان را با اسب طی کرده و با توجه به دانشی که در جغرافیای طبیعی کسب کرده بود در کمیسیون های تعیین حدود ایران با عثمانی ها و بعدها افغان ها نقش بی بدیلی داشت.در کنفرانس ارزنه الروم با تدبیر میرزاتقی خان امیر کبیر که آنهم محصول پر فروغ و گرانمایه دارالسلطنه تبریز بود به تعیین حدود ایران با امپراطوری عثمانی با حضور نمایندگان روسیه ،انگلستان،ایران و عثمانی پرداختند و این مرزها تا کنون مرزهای صلح و دوستی بین دو ملل بوده و چند قرن است که هیچ دست درازی و نقض حدود دو کشور از سوی طرفین بدلیل میثاقنامه محکم حقوقی صورت نگرفته است. ناظم الملک پدر آشنایی کامل بازبان و لغت ترکی عثمانی داشت و جالب این است که نزدیک به تمامی قرارداد های مرزی ایران و عثمانی به زبان ترکی یا زبان فاخر درباری نوشته شده است.نظام الملک پدر، تاریخ ناپلئون بناپارت را با خط خوش و نستعلیق خود نوشت و علاوه بر آن رساله 《حقوق بین الملل 》را که دو نویسنده مشهور آلمانی نوشته و در اسلامبول به زبان ترکی عثمانی ترجمه شده بود را به زبان فارسی ترجمه کرد که سالهای متمادی از دروس پایه حقوق بینالملل در اروپا و آسیا در مراکز علمی تدریس میشد.او با تدبیر و هوشمندی بلوک قطور را به مام میهن افزود.به ترسیم و تعیین حدود مرزهای ایران با عثمانی و افغانستان کنونی مبادرت کرد و با انتقال آموخته ها و تجارب خود به برخی کارگزاران وقت وزارت خارجه و پسرش جهانگیر خان دوره طلایی سیاست همزیستی با دول همسایه را از خود به یادگار گذاشتند که علاقمندان به تاریخ معاصر ایران می توانند امروز ۷ و هشتم آبانماه در دانشگاه تبریز و مرند جزئیات خدمات و زحمات طاقت فرسای فرزندان عاقل و بالغ ، و آب دیده آذربایجان را از زیان پژوهشگران بشنوند و ببینند.و بقول دکتر سبحان اللهی نقش مردان بزرگ تبریزو آذربایجان در حفظ یکپارچگی و توسعه، ترقی و پیشرفت
ایران عزیز بر کسی پوشیده نیست و حیف که عده ای در بدنه حاکمیت، دولت، وزارت خارجه و صداوسیما چشم دیدن خدمات و زحمات فرزندان این بخش از کشورمان را در وحدت بخشی به ایران نمی بینند و خود را به تجاهل عارفی میزنند.
●محمد فرج پور باسمنجی
عضو خانه توسعه آذربایجان
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.