تبریز امروز:
ترمینال راه آهن در مزار شریف، افغانستان. (عکس: ADB از طریق ویکی پدیا)
پس از هشت سال گفتگو، دولت‌های منطقه‌ای پس از امضای یک توافقنامه چارچوبی توسط هر سه کشور، گام‌های مشخصی را برای ساخت راه آهن سراسری افغانستان از ازبکستانِ دو کشورِ محصور در خشکی تا بنادر پاکستان برمی‌دارند.
این پروژه که اولین بار در سال ۲۰۱۷ مطرح شد، شامل ریل‌هایی به طول حدود ۴۰۰ مایل یا ۶۵۰ کیلومتر از مرز ازبکستان در ترمز در جنوب شرقی افغانستان و از مزار شریف و کابل تا مرز پاکستان در پاراچنار خواهد بود، جایی که به شبکه راه آهن پاکستان متصل می‌شود. مقامات پاکستانی متعهد شده‌اند که ریل‌ها را به سمت جنوب تا کراچی تقویت کنند.
این پروژه بخش کلیدی تلاش‌های رئیس جمهور شوکت میرضیایف برای خروج از انزوای جغرافیایی و کاهش وابستگی به مسیر تجاری شمال به بازارهای بین‌المللی از طریق روسیه و جنوب از طریق ایران است.
جزئیات بیشتر در مورد این پروژه در روزهای اخیر منتشر شده است.
جاسوربک چوریف، معاون وزیر حمل و نقل ازبکستان، در مصاحبه‌ای که از تلویزیون ازبکستان پخش شد، پروژه ترانس افغانستان را «دومین پروژه زیرساختی مهم استراتژیک» این کشور پس از راه‌آهن چین-قرقیزستان-ازبکستان که سال گذشته کلنگ آن زده شد، توصیف کرد.
وی گفت که این پروژه ۴.۶ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت و تکمیل آن حدود ۵ سال طول خواهد کشید.
در اوایل سال جاری، وزارت حمل و نقل ازبکستان اعلام کرد که ساخت و ساز امسال آغاز خواهد شد.
به گفته چوریف، این پروژه پس از تکمیل، می‌تواند زمان ترانزیت از پاکستان را از ۳۵ روز به حدود چهار روز کاهش دهد و جریان تجارت را از ۳۰۰۰۰۰ تن که در حال حاضر توسط کامیون در سراسر افغانستان حمل می‌شود، در ابتدا به ۳ میلیون تن افزایش دهد. او افزود که بین سال‌های ۲۰۳۵ تا ۲۰۴۰، این مجموع می‌تواند به ۱۵ تا ۲۰ میلیون تن افزایش یابد.
چوریف گفت که این توافقنامه چارچوب، مطالعات مشترک مهندسی و امکان‌سنجی اقتصادی برای این پروژه را فراهم می‌کند که «گامی اولیه و بسیار مهم» است.
او افزود: «ما مدت‌هاست که برای این کار تلاش و آماده شده‌ایم. توافقنامه چارچوب به همه طرف‌ها فرصت می‌دهد تا گام‌های عملی بردارند.»
معاون وزیر همچنین چالش‌های پیش روی این پروژه را، از جمله جغرافیا، تصدیق کرد. این خط از زمین‌های ناهموار عبور خواهد کرد و نیاز به ساخت بیش از ۳۰۰ پل و پنج تونل دارد - و چوریف گفت: «آنها تونل‌های طولانی هستند.»
امنیت نیز همچنان در افغانستان و پاکستان نگران‌کننده است، اما چوریف گفت که رهبری طالبان افغانستان تضمین‌های امنیتی ارائه کرده است.
وزرای حمل و نقل و زیرساخت سه کشور در مراسمی در کابل در ۱۷ ژوئیه توافقنامه چارچوب را امضا کردند که نشان دهنده تقویت دیگری در روابط گرم بین افغانستان و ازبکستان است.
برای مثال، به گزارش کون، یک رسانه ازبکستانی، میرضیایف در حاشیه اجلاسی در آذربایجان در اوایل ماه ژوئیه با عبدالغنی برادر، معاون نخست وزیر افغانستان در امور اقتصادی، دیدار و گفتگو کرد. و به گزارش آنهور، رسانه ازبکستانی، دو کشور در اواخر آوریل توافق‌نامه‌ای در مورد مدیریت مشترک رودخانه آمودریا امضا کردند.
تامین مالی پروژه راه‌آهن افغانستان مانع دیگری است و سه کشور امیدوارند به ترکیبی از منابع ملی، بین‌المللی و خصوصی تکیه کنند. چوریف گفت: «ما قبلاً واکنش‌ها، نظرات و تماس‌های تلفنی را دریافت کرده‌ایم. علاقه از قبل نشان داده شده است.»
روسیه به شدت از این پروژه حمایت می‌کند و امیدوار است شبکه تجاری شمال-جنوب خود را گسترش دهد، که کرملین آن را به عنوان وزنه تعادلی در برابر تلاش‌های ایالات متحده، اروپا و چین برای ساخت کریدور میانی می‌بیند. خبرگزاری روسی تاس گزارش داد که روسیه و ازبکستان در 8 آوریل توافق‌نامه‌ای برای همکاری در مراحل اولیه این پروژه امضا کردند.
روسیه اولین کشور جهان بود که در ۴ جولای دولت طالبان در افغانستان را به رسمیت شناخت. کان در اوایل ژوئن گزارش داد که با وجود افزایش روابط دیپلماتیک، ازبک‌ها اعلام کرده‌اند که کاملاً آماده نیستند.
پروژه‌های ریلی دیگری نیز برای افغانستان در دست اجرا است. یک کریدور ترانس-افغانستانی متفاوت از مرز ترکمنستان عبور خواهد کرد و در نهایت به سواحل پاکستان خواهد رسید. دولت‌های ترکمنستان و قزاقستان در حال پیشبرد این مسیر هستند و دولت قزاقستان در ماه آوریل ۵۰۰ میلیون دلار برای ساخت آن خط تا هرات اختصاص داده است. کورسیف، یک رسانه قزاق، گزارش داد که ایران در حال حاضر در حال ساخت خطی از مرز خود تا هرات است.
الکساندر تامپسون روزنامه‌نگاری است که در بیشکک، قرقیزستان مستقر است
