4 آذر 1400
«قنات ناتمام آرتاگزاتا مدرکی است بر امپریالیسم شکست خورده روم در ارمنستان و شاهدی تأثیرگذار بر تلاش رومیان برای ایجاد استان رومی». اگر کار تمام می شد، طاق های تاریخی و فراوانی آب روان، آرتاگزاتا را به شهری رومی تبدیل می کرد. این قنات شرقی ترین قنات قوسی رومی در جهان باستان بوده است.
تبریز امروز:
حمام های عمومی در شهر باستانی ارمنی آرتاکسا. (عکس: Wikimedia Commons، Publications diverses anciennes)
باستان شناسان شرقی ترین قنات رومی در دنیای باستان را در ارمنستان کشف کردند. این قنات ناتمام بود و احتمالاً متعلق به دورهای کوتاه در قرن دوم پس از میلاد تحت کنترل مستقیم رومیان بر شهر آرتاگزاتا، پایتخت باستانی ارمنستان بود که اکنون در نزدیکی خور ویراپ در مرز با ترکیه قرار دارد. این یافته یک تیم باستان شناس آلمانی-ارمنی است که این خبر را در مجله آلمانی Archäologischer Anzeiger منتشر کردند.
دانشمندان برای اولین بار در سال 2018 وجود یک سری ستون را از طریق بررسی ژئومغناطیسی از سایت شناسایی کردند. سپس با یک سری کاوش های جزئی این یافته ها را تایید کردند. در مجموع شواهدی از حدود 460 متر ستون های تکیه گاه قنات پیدا کردند.
با این حال، به نظر میرسد که خود جریان آب ایجاد نشده است، و ترکیبی از تاریخگذاری لومینسانس با تحریک نوری و تجزیه و تحلیل رویدادهای سیاسی آن زمان، دانشمندان را به این نتیجه رساند که به احتمال زیاد قبل از رها شدن.بین سالهای 114 و 117 پس از میلاد ساخته شده است،
در آن زمان ارتاکساتا پایتخت ارمنستان بود. مانند تمام ایالت های قفقاز جنوبی، این کشور هدف رقابت ژئوپلیتیکی دائمی بین قدرت های همسایه، به ویژه امپراتوری روم و ایران بود. رهبران محلی مجبور شدند مرتباً خود را به قویتر تسلیم کنند تا از خود در برابر دیگری محافظت کنند.
در یک دوره کوتاه، از سال 114 پس از میلاد، امپراتور روم، تراژان، تلاش کرد مستقیماً بر ارمنستان حکومت کند و استانی را با مرکز آن آرتاگزاتا تأسیس کرد و یک لژیون رومی را در شهر مستقر کرد. اما مقاومت محلی، تنها سه سال بعد، رومی ها را مجبور به خروج کرد. نویسندگان مقاله: آخیم لیختنبرگر، مکرش زرداریان، و توربن شریبر معتقدند که این احتمالاً علت متروکه شدن قنات بوده است.
آنها نوشتند: «قنات ناتمام آرتاگزاتا مدرکی است بر امپریالیسم شکست خورده روم در ارمنستان و شاهدی تأثیرگذار بر تلاش رومیان برای ایجاد استان رومی». اگر کار تمام می شد، طاق های تاریخی و فراوانی آب روان، آرتاگزاتا را به شهری رومی تبدیل می کرد. این قنات شرقی ترین قنات قوسی رومی در جهان باستان بوده است.
کاوش های سیستماتیک Artaxata از سال 1970 ادامه دارد. یافته های جدید از پروژه ارمنی-آلمانی آرتاکستا است که در سال 2018 بین موسسه باستان شناسی و قوم نگاری آکادمی علوم ارمنستان و موسسه باستان شناسی کلاسیک و باستان شناسی مسیحی مونستر راه اندازی شد. .
جاشوا کوچرا
برگردان به فارسی وحیدی آذر
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.