خبر های ویژه
6 دی 1404
ترانه ساری گلین بعنوان نامزد بهترین موسیقی سنتی جهان
دکتر محمد فرج پور باسمنجی
ترانه "ساری گلین"که از روسیه تا بالکان و از ارومچی چین تا سواحل دریاهای خزر و سیاه در بین قومیت های محتلف ترک زبان و سایر ملل در بیش از ۴۰ کشورجهان اجرا می شود از جمله همین ترانه و تصنیف های اساطیری اقوام ریشه دار ترک اند که با لهجه ها و گویش های مختلف توسط هنرمندان در این مناطق باجلوه های ویژه و آب و تاب های فراوانی اجرا شده اند. تاکنون این ترانه زیبا و پرمعنا در کشور هایی چون ایران،روسیه،فرانسه،ایتالیا،ترکیه،قبرس،پرتغال بلا روس،آذربایجان،گرجستان،اکراین،رومانی،آلبانی، و...اجرا شده و اجرای آن در جمع کارشناسان یونسکو در ثبت جهانی رقص آ ذر بایجانی در پاریس موجب شگفتی آنان شد. این قطعه زیبا، اخیرا با عنوان «ساری آغچیک» با صدای" آراز تروسیان" خواننده ۵۰ ساله ارمنی تباردر رادیوو تلویزیون ایران اجرا و فورا در شبکه های اجتماعی ویرال شد وبه برخی رسانه های دیداری و شنیداری برخی کشورها کشیده شد. ریشه این ترانه فولکلوریک که در میان ترکان ملل مختلف با نام «ساری گلین» شناخته میشود.یک ترانه افسانه ای فولکلور ماندگار و سینه به سینه نقل شده است که در اساطیر ترکان قدیم رنگ زرد رنگی مقدس بوده و هم اکنون نیز درروان شناسی رنگ ها،زرد یکی از بهترین و تاثیر گذارترین رنگ ها شناخته میشود. و در سوره مبارکه بقره نیز خداوند قهار دو عالم نیز از رنگ زرد بعنوان رنگ شادو مسرت بخش نام برده است.عروس زرین یا عروس زرد پوش ترجمه ساری گلین در نسخ فارسی و بعدها"دامن کشان و ساقی می خواران"نیز مد نظر بوده است. در زبان ارمنی نیز به "ساری آغچیک"نام و اشتهاریافته است.
تبریز امروز:
ترانه ها و سروده های اساطیری که قدمت هزاران ساله دارند در واقع انتقال دهنده مفاهیم انسانی،ارزش ها و آداب و رسوم گذشتگان محسوب میشوند و این ترانه های با کلام وقتی با موسیقی و رقص اجرا میشوند جذابیت زیادی می یابند و تأثیر شگرفی بر روح و روان مخاطبان و شنوندگان می گذارند و در واقع سیر تکاملی زندگی انسان را در گذشته با زبان و کلام موسیقی به نسلهای بعدی میرسانند .در واقع میراث فرهنگی آیینه ای از زندگی مادی و معنوی پیشینیان و منعکس کننده آلام و خوشی های آنها و روایت کننده سیر تکامل بشر در طول تاریخ اند.و برخی از این میراث ناملموس بدلیل نبوغ بشری ،احترام به انسانیت و نگاه به انسان بعنوان موجود قابل احترام وبا کرامت با تلفیق هنر ،شعر ، سخن و ساز و آواز جهانی می شوند.
ترانه "ساری گلین"که از روسیه تا بالکان و از ارومچی چین تا سواحل دریاهای خزر و سیاه در بین قومیت های محتلف ترک زبان و سایر ملل در بیش از ۴۰ کشورجهان اجرا می شود از جمله همین ترانه و تصنیف های اساطیری اقوام ریشه دار ترک اند که با لهجه ها و گویش های مختلف توسط هنرمندان در این مناطق باجلوه های ویژه و آب و تاب های فراوانی اجرا شده اند. تاکنون این ترانه زیبا و پرمعنا در کشور هایی چون ایران،روسیه،فرانسه،ایتالیا،ترکیه،قبرس،پرتغال بلا روس،آذربایجان،گرجستان،اکراین،رومانی،آلبانی، و...اجرا شده و اجرای آن در جمع کارشناسان یونسکو در ثبت جهانی رقص آ ذر بایجانی در پاریس موجب شگفتی آنان شد. این قطعه زیبا، اخیرا با عنوان «ساری آغچیک» با صدای" آراز تروسیان" خواننده ۵۰ ساله ارمنی تباردر رادیوو تلویزیون ایران اجرا و فورا در شبکه های اجتماعی ویرال شد وبه برخی رسانه های دیداری و شنیداری برخی کشورها کشیده شد. ریشه این ترانه فولکلوریک که در میان ترکان ملل مختلف با نام «ساری گلین» شناخته میشود.یک ترانه افسانه ای فولکلور ماندگار و سینه به سینه نقل شده است که در اساطیر ترکان قدیم رنگ زرد رنگی مقدس بوده و هم اکنون نیز درروان شناسی رنگ ها،زرد یکی از بهترین و تاثیر گذارترین رنگ ها شناخته میشود. و در سوره مبارکه بقره نیز خداوند قهار دو عالم نیز از رنگ زرد بعنوان رنگ شادو مسرت بخش نام برده است.عروس زرین یا عروس زرد پوش ترجمه ساری گلین در نسخ فارسی و بعدها"دامن کشان و ساقی می خواران"نیز مد نظر بوده است. در زبان ارمنی نیز به "ساری آغچیک"نام و اشتهاریافته است.
اجرای دوزبانه و تنظیم این اثر با حضور نوازندگان مطرح، با استقبال مخاطبان همراه شد و رادیو های مختلف بارها آن را پخش کردند. آراز پس از آن به برنامه «دستان» نیز دعوت شد. آراز تروسیان از خوانندهـآهنگسازان شناختهشده دهه ۸۰ است که متولد محله ارامنه نشین آذربایجانی تبار مجیدیه تهران است. پس از تحصیل در ارمنستان به شهرت بینالمللی رسید و اخیراً مدال «تیگران بزرگ» را دریافت کرده است. او اکنون در حال برنامهریزی برای انتشار آثار تازه و برگزاری کنسرتهای موسیقی است.آراز که در تهران گروه موسیقی و آموزشگاه آراز را نیز راه انداخته است در تنظیم موسیقی این آهنگ از ساز دودوک به عنوان ساز اصیل ارمنی متناسب با ذات قطعه استفاده کرده و سهتار را بعنوان نماینده فرهنگ و هنر ایران و همچنین با استفاده از تار آذری در لایههای تنظیم این قطعه بنا بر تجانس، احترام و آشنائیت عام با نسخه "ساری گلین" غافل نشده است.نسخه ترکی آذربایجانی را خوانندگان بزرگی چون
رشید بهبودوف،معزز ارسوی،
قدیر رستموف،علیخان صمدوف،علیم قاسموف
سلدا باعجان،رحیم شهریاری،امیر مسعود سپهر
و نسخه ارمنی راآندره،
ویگن،و اخیرا آراز تروسیان خوانده و اجرا کرده اند.
در زبان فارسی نیز ویگن،
سامی یوسف،پریسا ارسلانی،
محمد معتمدی،علی زندوکیلی،
علیرضا افتخاری،و افسانه رسایی آن را خوانده و اجرا کرده اند.این ترانه فولکلور زیبا برگرفته از افسانه ای عاشقانه بسیار قدیمی است. چند سال پیش هم استاد حسین علیزاده و جیوان گاسپاریان(ارمنی) در اثری مشترک این ترانه خاطره انگیز را در تهران اجرا کردند که همان سال یعنی ۲۰ سال پیش نامزد بهترین موسیقی سنتی جهان شد.
اما داستان این ترانه زیباست؛ ساری گلین به زبان ترک، یعنی عروس زرین و زرد پوش که کنایه از خورشید است. خلاصه ماجرا چنین است که "خان" روستا، دختر زیبائی را می بیند و می پسندد و عاشقش میشود و تلاش می کند او را با تهدید و زور از خانواده اش جدا کند.و در اختیار خود بگیرد. دختر تسلیم هوی و هوس خان پرنفوذ. روستا نمیشود.و مقاومت دختر باعث می شود پدرش تهدید به قتل شود و او برای نجات پدر در نهایت مجبور می شود قبول کند و همراه خان برود. اما در میان راه برای حفظ آبرو، عفت و پاکدامنی ، خود را به رودخانه ای خروشان می اندازد و در امواج آب ها محو می شود.عده ای معتقدند این دختر سارا نام داشته و خود را به رودخانه پرآب ارس انداخته است.
در مردم شناسی این ترانه با افسانه عاشقانه اش که رنگ و بوی ظلم ستیزی هم دارد، بین اهل هنر و مردم شناخته و زبانزد عام و خاص شده است.
■محمد فرج پور باسمنجی
ارتباط با تبریز امروز
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.
اشتراک در خبرنامه
برای اطلاع از آخرین خبرهای تبریز امروز در کانال تلگرام ما عضو شوید.
فرم تماس با تبریز امروز
کلیه حقوق این سایت متعلق به پایگاه خبری تبریز امروز بوده و استفاده از مطالب آن با ذکر منبع بلامانع
است.
طراحی وتولید
توسططراح وب سایت