خبر های ویژه
3 آبان 1404
قیرمیزی قویروق داش قوشی ،دم‌سرخ ایرانی در عینالی
توفیق وحیدی آذر
او پرنده‌ای کوچک و چابک است که در دامنه‌های خشک و سنگی کوهستان عینالی زندگی می‌کند. رنگ بدنش خاکی با دُمی نارنجی‌سرخ است. اغلب روی سنگ‌ها می‌نشیند و حشرات را از روی زمین شکار می‌کند. این عکسها در ماه آبان گرفته شده‌اند، زمانی که پرنده در مسیر زمستان‌گذرانی خود در تبریز دیده می‌شود.
تبریز امروز:
چکره فارسی (دم‌سرخ ایرانی)
Oenanthe chrysopygia - Red-tailed Wheatear
رده‌بندی (سیستماتیک)
-
راسته: گنجشک‌سانان (Passériformes)
-
تیره: مگس‌گیران (Muscicapidés)
-
سرده: چکره (Oenanthe)
-
گونه: chrysopygia
-
توصیف‌کننده: د فیلیپی، ۱۸۶۳
زیست‌سنجی
-
طول: ۱۴ سانتیمتر
-
طول بال: ۲۶ تا ۳۷ سانتیمتر
-
وزن: ۲۰ تا ۲۶ گرم
توضیح درباره تیره
مگس‌گیران (Muscicapidés) پرندگانی گنجشک‌سان با جثه کوچک تا متوسط (۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر طول) هستند. در ابتدا عمدتاً شامل انواع مختلف "مگس‌گیر" می‌شدند. اما تحقیقات اخیر نشان داده که باید برخی از دسته‌بندی‌هایی که پیش از این متعلق به سسک‌ها (Sylvii) محسوب می‌شدند نیز به آنها اضافه گردد.
شناسایی
چکره فارسی - بالغ
این چکره معمولاً به صورت دو نژاد (زیرگونه) بسیار متفاوت ظاهر می‌شود.
-
نر نژاد معمولی (xanthoprymna) دارای صورت، گلو و زیربغل‌های سیاه است. سطح پشتی قهوه‌ای-خاکستری تیره با قسمت‌های زیرین سفید-کرم که در حالت پرریش تازه، به رنگ نخودی در پایین شکم آمیخته شده، تضاد دارد. دمگاه به رنگ نخودی شدید است که با پایه سفید رنگ پرهای دم بیرونی contrast ایجاد می‌کند. دم با یک الگوی "T" شکل قهوه‌ای-سیاه مشخص شده است.
-
ماده نژاد معمولی اغلب شبیه نر است، اما سیاهی صورتش مات‌تر است و قاعده دم معمولاً کاملاً نخودی است. برخی از آنها هیچ سیاهی در سر ندارند و به جای آن رنگ سفید مات دارند، گاهی با رگه‌های نخودی در ناحیه گوشی، و در نتیجه بیشتر شبیه زیرگونه chrysopygia می‌شوند، اگرچه از نظر سطح پشتی تیره‌تر بوده و خط ابرویی کم‌رنگ‌تری دارند.
نژاد chrysopygia که شمالی‌تر و شرقی‌تر است، هیچ سیاهی در سر یا زیر بال ندارد. دم آن مانند دمگاه به رنگ نخودی است. هر دو جنس شبیه ماده‌های گلو-سفید نژاد معمولی هستند، اما با خط ابرویی پررنگ‌تر و قسمت‌های بالایی کمرنگ‌تر، بیشتر به رنگ خاکستری-ماسه‌ای، از آنها متمایز می‌شوند.
جوجه‌ها خال‌خال نیستند و شبیه بالغ‌های گلو-سفید هستند. در اولین زمستان، نوک قهوه‌ای-زرد پرهای پوششی بزرگ و متوسط، دو نوار بالی مشخص تشکیل می‌دهند.
در هر دو نژاد، با فرسوده شدن پرها، رنگ‌ها سفیدتر شده و می‌توانند دمگاه و قاعده دم را به رنگ قهوه‌ای-زرد کم‌رنگ درآورند. پرندگانی که بیشترین فرسودگی پر را دارند ممکن است با چکره‌های کوچک Isabel اشتباه گرفته شوند. به دلیل رنگ دمگاه، چکره فارسی ممکن است با چکره سر-خاکستری نیز اشتباه شود، اگرچه آن پرنده اندازه‌ای noticeably بزرگ‌تر دارد.
شاخص‌های زیرگونه‌ای: این گونه به صورت تک‌گونه (monotypic) در نظر گرفته می‌شود.
نام‌های خارجی
Red-tailed Wheatear (انگلیسی), Collalba afgana (اسپانیایی), chasco-de-cauda-ruiva (پرتغالی), Kaukasussteinschmätzer (آلمانی), vörösfarkú hantmadár (مجاری), Roodstaarttapuit (هلندی), Monachella codirossa orientale (ایتالیایی), persisk stenskvätta (سوئدی), Rusthalesteinskvett (نروژی), skaliarik perzský (اسلواکی), bělořit perský (چکی), Afghan-stenpikker (دانمارکی), persiantasku (فنلاندی), còlit de l'Afganistan (کاتالان), złotorzytka perska (لهستانی), Persijas čakstīte (لتونی), Златогузая каменка (روسی), ペルシアサバクヒタキ (ژاپنی), 红尾䳭 (چینی), persisk stenskvätta (سوئدی), 紅尾鵖 (چینی تایوان).
صدا: آواز و فریاد
-
فریادهای آن شامل یک «سِرر» (srr) نرم و تکرارشونده، یک «گرات گرات» (grat grat) خشن و یک «چِک» (tchêc) تق‌تق‌دار است.
-
آواز آن، که معمولاً در حال پرواز خوانده می‌شود، رشته‌ای از جیک‌جیک بی‌وقفه است که شامل نت‌های موسیقایی و سوت‌های فلزی‌مانند است که با نت‌های خشک درهم آمیخته شده‌اند.
زیستگاه
چکره فارسی تپه‌های خشک و ریزش‌سنگ‌های کوهستانی را با پوشش گیاهی و صخره‌های پراکنده ترجیح می‌دهد. به طور کلی، تمامی زمین‌های لخت با شیب تند را که در آنها دسترسی فوری به محل‌های لانه‌سازی یا پناهگاه‌های مناسب مانند شکاف‌های صخره‌ها، سوراخ‌های زمینی یا مکان‌های مشابه وجود دارد، اشغال می‌کند. در زمستان، در تپه‌های کوتاه و دشت‌های نیمه‌خشک بوته‌دار یافت می‌شود. از مناطق کشاورزی پرهیز می‌کند.
چکره فارسی بومی خاورمیانه و قفقاز است. نژاد معمولی (گلو-سیاه) در شرق ترکیه، کردستان ایران و احتمالاً در شمال شرقی عراق زادآوری می‌کند. نژاد Chrysopygia در قفقاز و کوه‌های زاگرس در شرق ایران زادآوری می‌کند. گونه‌های میانی (هیبرید) در مناطقی که این دو محدوده با هم همپوشانی دارند، نادر نیستند.
رفتار و ویژگی‌های شخصیتی
چکره فارسی با میل روی بوته‌ها می‌نشیند، اغلب بال‌هایش را تکان می‌دهد و دمش را تکان می‌دهد (دم‌بازی).
اکثر جمعیت‌ها به شدت مهاجر هستند، اگرچه جنوبی‌ترین جمعیت‌ها احتمالاً فقط در زمستان جابه‌جایی‌های کوتاه‌مدت ارتفاعی انجام می‌دهند. نژاد معمولی از ترکیه و کردستان ایران در سینا، شرق مصر، سودان و همچنین جنوب و مرکز شبه‌جزیره عربستان، به‌ویژه در امارات متحده عربی زمستان‌گذرانی می‌کند. نژاد قفقازی یک زمستان‌گذار معمول در سواحل دریای سرخ در سودان و اریتره است.
تغذیه و رژیم غذایی
چکره فارسی - بالغ
رژیم غذایی آن عمدتاً از حشرات، به‌ویژه مورچه‌ها، سوسک‌ها و لارو پروانه‌ها تشکیل شده است. معمولاً روی زمین به دنبال غذا می‌گردد، با سرعت تمام می‌دود و با نوکش ضربه‌های محکمی می‌زند. همچنین می‌تواند از یک جایگاه بلند، یک صخره یا یک تخته‌سنگ به صورت کمین کرده و حمله را آغاز کند. همچنین در پوشش گیاهی نوک‌زنی کرده و طعمه خود را با منقارش از زمین بیرون می‌کشد.
تولیدمثل و لانه‌سازی
چکره فارسی
دوره زادآوری از ژوئن تا اوت در شرق ترکیه، از آوریل تا ژوئن در قفقاز و در ماه مه در ایران است.
لانه در یک سوراخ سنگی، میان سنگ‌ریزه‌ها، در دیوار یک ساختمان و گاهی حتی در یک سوراخ زمینی (مانند لانه زنبورخرمایی) قرار داده می‌شود. این لانه ساختاری کم‌دقت، به شکل یک فنجان کم‌عمق است که گاهی بر روی پایه‌ای ضخیم از بقایا قرار می‌گیرد. مواد مورد استفاده عمدتاً علف‌های خشک و الیاف گیاهی نسبتاً زبر هستند. داخل لانه با الیاف نازک‌تر گرفته شده از ساقه گیاهان پوشانده شده است. ماده ۴ تا ۶ تخم می‌گذارد که زیربیضی‌شکل، صاف و کمی براق هستند. این تخم‌ها به رنگ آبی-سفید بسیار روشن یا سفید خالص با رگه‌ای به سخت قابل تشخیص از آبی هستند. معمولاً بدون لک هستند یا با خال‌های کوچک قهوه‌ای-قرمز که به طور گسترده‌ای پخش شده‌اند، دیده می‌شوند. خوابیدن روی تخم‌ها که حدود ۱۳ روز طول می‌کشد، تنها توسط ماده انجام می‌شود.
ارتباط با تبریز امروز
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.
اشتراک در خبرنامه
برای اطلاع از آخرین خبرهای تبریز امروز در کانال تلگرام ما عضو شوید.
فرم تماس با تبریز امروز
کلیه حقوق این سایت متعلق به پایگاه خبری تبریز امروز بوده و استفاده از مطالب آن با ذکر منبع بلامانع
است.
طراحی وتولید
توسططراح وب سایت