خبر های ویژه
20 مرداد 1404
موانع زیادی هنوز بر سر راه صلح ارمنستان و آذربایجان وجود دارد
ایران قول میدهد در برابر گسترش نقش ایالات متحده در قفقاز مقاومت کند.
کمربندهای خود را ببندید. مبارزه ژئوپلیتیکی بین ایالات متحده، روسیه و ایران پیش از هرگونه صلح پایدار در قفقاز، تشدید خواهد شد. توافقنامه صلح موقت که در ۸ آگوست در کاخ سفید توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان و الهام علی‌اف، رهبر آذربایجان، امضا شد، یک رعد و برق دیپلماتیک بالقوه است که قفقاز را متحول می‌کند و به ایالات متحده دست بالا را در جایی میدهد که به طور سنتی حیاط خلوت روسیه و زمین بازی ایران بوده است. اما درک این نکته مهم است که اعلامیه مشترک ۸ آگوست صرفاً پایان یک آغاز است: راه درازی تا تحقق آرمان‌های ذکر شده در این سند در پیش است.
تبریز امروز:
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان (چپ) و نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان، قبل از امضای بیانیه مشترک ۸ آگوست با یکدیگر دست می‌دهند. (عکس: president.az)
کمربندهای خود را ببندید. مبارزه ژئوپلیتیکی بین ایالات متحده، روسیه و ایران پیش از هرگونه صلح پایدار در قفقاز، تشدید خواهد شد.
توافقنامه صلح موقت که در ۸ آگوست در کاخ سفید توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان و الهام علی‌اف، رهبر آذربایجان، امضا شد، یک رعد و برق دیپلماتیک بالقوه است که قفقاز را متحول می‌کند و به ایالات متحده دست بالا را در جایی میدهد که به طور سنتی حیاط خلوت روسیه و زمین بازی ایران بوده است. اما درک این نکته مهم است که اعلامیه مشترک ۸ آگوست صرفاً پایان یک آغاز است: راه درازی تا تحقق آرمان‌های ذکر شده در این سند در پیش است.
اگرچه سه امضاکننده اعلامیه مشترک، آن را به عنوان یک سند تحول‌آفرین و آغازگر دوران «صلح ابدی» توصیف کردند، اما مفاد این سند مبهم و غیرالزام‌آور است. در واقع، این یک تفاهم‌نامه است، نه یک قرارداد.
پاشینیان و علی‌اف آنچه را که به عنوان «توافقنامه صلح» توصیف شده بود، «پاراف» کردند. در واقع، آنچه آنها امضا کردند، تعهدی برای ادامه گفتگو در مورد یک توافق پایدار بود و چیز زیادی به آنچه این دو قبلاً بارها اعلام کرده بودند، اضافه نمی‌کرد.
در اعلامیه مشترک آمده است: «ما بر لزوم ادامه اقدامات بیشتر برای دستیابی به امضا و تصویب نهایی توافقنامه [صلح] اذعان کردیم و بر اهمیت حفظ و تقویت صلح بین دو کشور تأکید کردیم.»
شایان ذکر است که اعلامیه مشترک به مانع اصلی که گمان می‌رود مانع امضای پیمان صلح است، اشاره‌ای نمی‌کند - درخواست آذربایجان از ارمنستان برای اصلاح قانون اساسی خود به منظور به رسمیت شناختن بی‌چون و چرای حاکمیت باکو بر سرزمین قره‌باغ کوهستانی که در سال ۲۰۲۳ توسط نیروهای آذربایجانی دوباره فتح شد.
به نظر می‌رسد اعلامیه مشترک به طور بالقوه بر مانع اصلی دیگری غلبه می‌کند - اصرار آذربایجان بر ایجاد کریدوری بین سرزمین اصلی خود و منطقه خودمختار نخجوان که دسترسی بدون مانع برای شهروندان آذربایجانی را فراهم می‌کند. راه حل، مدیریت کریدور توسط آمریکا است.
اما مسیر تحت مدیریت آمریکا هنوز نمی‌تواند قطعی تلقی شود. اعلامیه مشترک به این موضوع اذعان دارد و بیان می‌کند که مقامات آمریکایی و ارمنی صرفاً «عزم خود را برای ادامه تلاش‌ها با حسن نیت برای دستیابی به این هدف به سریع‌ترین شکل ممکن» ابراز می‌کنند. جزئیات کلیدی عملیاتی همچنان نامشخص است و هیچ جدول زمانی برای مذاکرات وجود ندارد.
«این اجلاس [۸ آگوست] گامی رو به جلو در روند صلح بود، اما توافقات حاصل شده سوالات زیادی را بی‌پاسخ گذاشته است. بخش عمده‌ای از آنچه در کاخ سفید توافق شد، بسته‌بندی مجدد مواردی بود که ارمنستان و آذربایجان قبلاً به طور اصولی توافق کرده بودند.» جاشوا کوچرا، تحلیلگر ارشد گروه بحران، در بیانیه‌ای گفت.
کوچرا افزود: «بخشی از انگیزه باکو و ایروان مطمئناً تمایل به جلب نظر مثبت ترامپ با دادن نقشی به او بود.»
این کریدور ترانزیتی، مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی یا TRIPP لقب گرفته است. با توجه به تمایل او به خودبزرگ‌بینی، قرار دادن نام رئیس‌جمهور روی این کریدور ممکن است احتمال اینکه واشنگتن همچنان از نزدیک درگیر باشد را افزایش دهد و فشار بر ارمنستان و آذربایجان را برای ادامه روند افزایش دهد.
برای ترامپ، برند شخصی‌اش اکنون در خطر است. او در این بازی بسیار فعال است.
اما نیروهای زیاد دیگری در کار هستند که قصد دارند این توافق را از بین ببرند. بعید است که روسیه و ایران، به عنوان مثال، در حالی که ایالات متحده به دنبال غصب نفوذ منطقه‌ای آنهاست، بیکار بنشینند.
سرگئی مارکوف، دانشمند علوم سیاسی روس، در یک پست تلگرامی توضیح داد که اگر ایده‌های مطرح شده در اعلامیه مشترک به واقعیت بپیوندند، «در اصل، یک پایگاه نظامی نیمه‌دولتی آمریکایی در ارمنستان ایجاد خواهد شد.» «این ضربه‌ای قوی به منافع روسیه است [و] این ضربه‌ای قوی به منافع ایران است زیرا همه اینها درست در کنار مرز شمالی ایران قرار دارد.»
مارکوف افزود: «این وضعیت استراتژیک را در سراسر قفقاز جنوبی تغییر میدهد.»
رهبران بانفوذ ایران پیش از این اعلام کرده‌اند که تهران از تمام ابزارهای موجود در اختیار دولت برای جلوگیری از تحقق این طرح استفاده خواهد کرد. خبرگزاری تسنیم گزارش داد که علی اکبر ولایتی، وزیر امور خارجه سابق و قدیمی ایران و مشاور سیاسی فعلی آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب، این کریدور را یک «توطئه سیاسی» توصیف کرده که تهدیدی مهلک برای امنیت و منافع اقتصادی ایران است.
«ناتو می‌خواهد مانند یک افعی بین ایران و روسیه قرار گیرد، ب
خبرگزاری ایران به نقل از ولایتی نوشت: «ایران اجازه نخواهد داد.» او تهدید کرد که یک کریدور تحت مدیریت آمریکا «به گورستان مزدوران دونالد ترامپ تبدیل خواهد شد، نه مسیری متعلق به رئیس جمهور آمریکا.»
در همین حال، کرملین آشکارا از این تحولات راضی نیست، اما در افشای چگونگی واکنش روسیه محتاط‌تر عمل کرده است.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، اشاره کرد که دخالت بیشتر ایالات متحده باعث افزایش بی‌ثباتی در قفقاز خواهد شد. زاخارووا اظهار داشت: «دخالت بازیگران فرامنطقه‌ای باید در جهت تقویت دستور کار صلح باشد و نه ایجاد مشکلات و اختلافات بیشتر. ما می‌خواهیم از تجربه غم‌انگیز کمک غرب در حل و فصل درگیری‌ها در خاورمیانه جلوگیری کنیم.»
فراتر از احتمال شیطنت مسکو و تهران، تأیید نهایی توسط ارمنستان یک علامت سوال است. پاشینیان احتمالاً با مخالفت داخلی مصمم با این طرح روبرو خواهد شد. داده‌های نظرسنجی نشان میدهد که تنها حدود یک سوم ارمنی‌ها معتقدند که کشور در مسیر درست قرار دارد.
نیما خرمی، پژوهشگر وابسته در آکادمی OSCEA در بیشکک، گفت: «برای ارمنستان، [توافق صلح] مسیری به سوی تنوع اقتصادی و استقلال استراتژیک بیشتر ارائه میدهد، اما موفقیت آن به عبور از قطبی شدن داخلی و مقابله با دخالت خارجی بستگی دارد.»
در نهایت، موانع زیادی وجود دارد که TRIPP می‌تواند در آنها دچار مشکل شود.
کوچرا گفت: «اگر ترامپ به دنبال یک پیروزی آسان در ایجاد صلح است، هنوز در قفقاز جنوبی به آنجا نرسیده است. برای دستیابی به یک صلح واقعی و پایدار، کارهای سخت زیادی باید انجام شود.»
ارتباط با تبریز امروز
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.
اشتراک در خبرنامه
برای اطلاع از آخرین خبرهای تبریز امروز در کانال تلگرام ما عضو شوید.
فرم تماس با تبریز امروز
کلیه حقوق این سایت متعلق به پایگاه خبری تبریز امروز بوده و استفاده از مطالب آن با ذکر منبع بلامانع
است.
طراحی وتولید
توسططراح وب سایت