17 دی 1402
برای ترکمنستان و جاه طلبی هایش برای صادرات ذخایر عظیم گاز طبیعی خود به غرب، مسیر ایران یک برنامه وسوسه انگیز اما بالقوه ارزان و سریع است. با این حال، اتکا به شریکی مانند تهران، عوارض بالقوه عمیقی ایجاد می کند. امکان گرفتار شدن در دام تحریم های غرب را نمی توان نادیده گرفت. ..............
تبریز امروز:
دیوید اوبیرن 5 ژانویه 2024
برای ترکمنستان و جاه طلبی هایش برای صادرات ذخایر عظیم گاز طبیعی خود به غرب، مسیر ایران یک برنامه وسوسه انگیز اما بالقوه ارزان و سریع است.
با این حال، اتکا به شریکی مانند تهران، عوارض بالقوه عمیقی ایجاد می کند.
امکان گرفتار شدن در دام تحریم های غرب را نمی توان نادیده گرفت. و ایران در مواقعی ثابت کرده است که یک تامین کننده غیرقابل اعتماد است.
ترکمنستان در حال ارسال گاز به ایران است، البته به عنوان بخشی از قرارداد سوآپ با آذربایجان. دو میلیارد متر مکعب گاز به مناطق دورافتاده شمال شرق ایران که نیاز به سوخت دارند، لوله می شود. و ایران سپس مبلغی معادل آن را به آذربایجان می فرستد. نتیجه، اگر صرفاً به صورت تصوری باشد، این است که آذربایجان خریدار گاز ترکمنستان است.
تهران ظرفیت خط لوله را با هدف افزایش حجم سوآپ سالانه آذربایجان و ترکمنستان به 5.5 میلیارد متر مکعب افزایش داده است.
موفقیت ظاهری این مدل الهام بخش بیشتری از همین مدل است.
در نوامبر، مقامات ترکمنستان و عراق در عشق آباد ملاقات کردند تا در مورد چشم انداز مبادله ای مشابه، تا سقف 9 میلیارد متر مکعب سالانه در یک دوره پنج ساله گفتگو کنند. باز هم ایران به عنوان میانبر عمل خواهد کرد.
رویای ارسال گاز به اروپا، ساخت خط لوله ترانس خزر یا TCP بوده است که ترکمنستان را به آذربایجان متصل می کند. این راه حل بیش از 20 میلیارد دلار هزینه خواهد داشت.
و باد مخالف ژئوپلیتیکی از روسیه وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. علیرغم امضای کنوانسیون 2018 درباره وضعیت حقوقی دریای خزر، که اجازه ساخت یک خط لوله گاز زیردریایی از ترکمنستان به آذربایجان را می دهد. .مسکو مخالفت خود را با تکمیل TCP به هر شکلی پنهان نکرده است،
روسیه مواضع خود را در این زمینه تضعیف کرد، با این حال، با آغاز حمله فاجعه بار تمام عیار خود به اوکراین در اوایل سال 2022. یک نتیجه کلیدی این بود که اروپا مقدار گازی را که از گازپروم خریداری می کرد به شدت کاهش داد.
این وضعیت به نفع آذربایجان بوده است. در ژوئیه 2022، جمهوری آذربایجان به توافقی مهم با اتحادیه اروپا دست یافت که بر اساس آن باید صادرات خود به اروپا را دو برابر کند و تا سال 2027 به 20 میلیارد متر مکعب در سال برساند.
جدیدترین جایگزین TCP که توسط ترکمنستان مورد بررسی قرار گرفته است این است که ترکیه نقش فعال تری را ایفا می کند تا اینکه فقط یک مسیر ترانزیتی باشد.
در 6 دسامبر، گفتگوهایی در عشق آباد در کمیسیون بین دولتی ترکمنستان و ترکیه در زمینه همکاری اقتصادی پیرامون امکان ترانزیت گاز ترکمنستان به ترکیه از طریق ایران انجام شد.
جزئیات در حال حاضر پراکنده است. وزارت خارجه ترکمنستان که ریاست آن مبادله را برعهده داشت، تنها به "وعده پروژه" اشاره کرد و گفت که مذاکرات دقیق تر در سطوح دولتی و شرکتی "در آینده نزدیک" آغاز خواهد شد.
زیرساخت های موجود نشان می دهد که چه چیزی ممکن است.
دو خط لوله قادر به انتقال گاز از ترکمنستان به ایران وجود دارد: ظرفیت 8 میلیارد متر مکعب در سال خط لوله کورپجه-کورتکویو و خط لوله 12.5 میلیارد مترمکعبی دولت آباد - سرخس - خانگیران. این در حالی است که ایران و ترکیه با خط لوله 14 میلیارد مترمکعبی ایران و ترکیه به هم مرتبط هستند.
ترکیه در حال حاضر سالانه 9.6 میلیارد متر مکعب گاز ایران را از طریق خط لوله خود وارد می کند، که نشان می دهد تا 4.4 میلیارد متر مکعب می تواند برای صادرات به ترکیه در دسترس باشد - یا اگر ایران بتواند ظرفیت خط لوله خود را تا مرز ترکیه افزایش دهد، احتمالاً بیشتر خواهد بود.
مقامات ترکیه از ارائه چگونگی ادامه مذاکرات با ترکمنستان و چه در مورد پیشرفت در مذاکرات موازی برای تمدید عرضه گاز با ایران که قرار است در دو سال آینده منقضی شود، خودداری کرده اند. .
شایعه شده است که مذاکرات اخیر به بن بست رسیده است. در حالی که گفته می شود تهران به دنبال یک تمدید مستقیم است، اعتقاد بر این است که آنکارا خواهان کاهش قابل توجه قیمت و تضمین قطعی است که تهران به طور خودسرانه عرضه را مانند ژانویه 2022 متوقف نخواهد کرد. این وقفه غیرمنتظره در تحویل گاز قطع برق در سراسر ترکیه باعث شد.
ایران در موقعیت دشواری قرار دارد. سالها تحریمهای بینالمللی، سرمایهگذاری در بخش گاز داخلی آن را کاهش داده است. زمانی که هوای فوق العاده سرد زمستانی پایین می آید، برای برآوردن تقاضای بالای داخلی و تعهدات صادراتی تلاش می کند.
اجازه دسترسی ترکیه به گاز ترکمنستان از طریق شبکه خط لوله می تواند مشکلات ایران را کاهش دهد و در عین حال امنیت عرضه آنکارا را تضمین کند.
گاز ترکمنستان همچنین می تواند در جاه طلبی های ترکیه برای میزبانی از یک مرکز تجارت گاز نقش داشته باشد.
در حال حاضر به نظر می رسد برنامه های آنکارا به واردات گاز طبیعی مایع یا LNG توسط کشتی و گاز از روسیه محدود می شود.
این نگرانیها را برانگیخته است که آنکارا میتواند از این مرکز به عنوان پوششی برای بازیابی استفاده کند، صادرات گاز روسیه به بازارهای اروپایی که واردات گاز روسیه را از زمان حمله روسیه به اوکراین متوقف کرده است.
هر گاز مازادی که ترکیه روزی بتواند وارد کند، می تواند بعداً از طریق خطوط لوله ترکیه با یونان و بلغارستان که هر دو ظرفیت اضافی دارند، دوباره به اروپا صادر شود.
این واقعیت که هر یک از اینها مشروط به ایران است،که این ماجرا به واسطه ی تحریم های غرب یک مشکل است. اما مشخص نیست که آیا ایران حتی حاضر است به ترکیه اجازه دهد گاز ترکمنستان را از طریق خطوط لوله خود وارد کند یا خیر. نمی توان مطمئن بود که آنکارا ممکن است صرفاً در تلاش برای استفاده از واردات احتمالی گاز ترکمنستان به عنوان ابزار چانه زنی در مذاکرات جاری با تهران نباشد.
به همان اندازه مشخص نیست که آیا ترانزیت گاز ترکمنستان از طریق ایران بر خلاف تحریم های بین المللی علیه تهران از سال 2018 است یا خیر.
قرارداد سوآپ گاز آذربایجان با ترکمنستان و ایران تحریم نشده است، در حالی که قرارداد فعلی واردات گاز ترکیه با ایران که توسط شرکت دولتی واردکننده گاز ترکیه بوتاس نگهداری می شود، همیشه از تحریم ها معاف بوده است.
با این حال، این معافیت ممکن است به هیچ معامله جدیدی تعمیم داده نشود. در اواخر سال 2022، آنکارا به شرکتهای خصوصی فرصت واردات گاز از ایران را با استفاده از ظرفیت مازاد خط لوله داد، اما به دلیل ترس از نقض رژیم تحریمهای بینالمللی، به سرعت این اقدام را کنار گذاشت.
دیوید اوبیرن یک روزنامه نگار ساکن استانبول است که انرژی را پوشش می دهد.
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.