3 مهر 1395
خیل حضور بیماران از کشورهای آسیای میانه در بیمارستان ها، کلینک-های عمومی و مطب های خصوصی پزشکان تبریز و حتی احداث بیمارستان های بزرگ بین المللی در تبریز نشانه¬ی پیدایش نوعی توریسم درمانی در این منطقه است
خیل حضور بیماران از کشورهای آسیای میانه به ویژه جمهوری آذربایجان و گاه از ارمنستان در بیمارستان ها، کلینکهای عمومی و مطب های خصوصی پزشکان تبریز و حتی احداث بیمارستان های بزرگ بین المللی در تبریز و در آذربایجان شرقی نشانهی پیدایش نوعی توریسم درمانی جهت بهرهمندی از توان پزشکان و امکانات تکنولوژیک بیمارستانی و حتی استفاده از وجود کارخانجات دارویی در این منطقه است.رشد احداث هتل آپارتمان ها در تبریز؛ حتی در فضاهای نه چندان بزرگ نیز ناشی از پیدایش نیاز به این امکانات در این شهر و برای پاسخ گویی به این خواسته بوده است.
تحول در منطقه ، افزایش ثروت عمومی و رشد اقتصادی ؛ همچنین بستر خشونت و جنگ منجر به ازبین رفتن تعادل تولید و مصرف خدمات بهداشت و درمان شده است. جنگ در سوریه باعث ازبین رفتن بیش از 80 درصد قدرت تولید دارو در این کشور شده است . سوریه در سال 2008 به عنوان دومین صادرکننده دارو در جهان عرب به شمار می رفت که صادرات آن بالغ بر 150 میلیون دلار می گردید و توانسته بود اشتغال 17 هزار نفر را در این صنعت تضمین نماید ؛ اغلب این کارخانجات در منطقه شهر حلب قرار داشتند. حال اردن با بیشترین استفاده به علت داشتن زبان و فرهنگ مشترک و سپس ترکیه در مرحله بعدی از این خلا در بازار بهره برده اند . شرکت های دارویی کشورمان درسال های گذشته در مناطق مختلف آسیای میانه وجمهوری های قفقاز برای حضوردر بازار دارو تلاش هایی تصادفی را نه بصورت علمی و مطالعه شده انجام داده و حتی در برخی کارخانجات دارویی به خرید سهام نیز پرداخته اند.
اما نبود اراده و نظارت علمی و عملی قوی براین راهکار، مانع از بهرهمندی سرمایه ایرانی و کشورمان از این فرصت گسترده برای ایجاد راهگاهی جهت رهایی از بیماری اقتصاد تک محصولی بوده است.
مقاله ذیل از مجله تکنولوژی داروییPharmaceutical Technology انتخاب و ترجمه شده است .
خاورمیانه و شمال آفریقا در سالهای اخیر با جابجاییهای مختلف در سطوح مختلف قدرت تا انقلابات واقعی به لرزه درآمده اند. این جابجایی در حکومتها منجر به تغییرات بسیار در این جوامع شده است. شرکت های بزرگ محصولات پزشکی و بهداشتی مانند جنرال الکتریک منطقه را به عنوان " گوهر پنهان " توصیف کردهاند، که با صرف هزینه های بسیار در وزارتخانه های مختلف در حال توسعه بیمارستانها هستند. در بخش دارو ، کشورهایی مانند مراکش قوانینی برای جذب سرمایه گذاری خارجی به تصویب رسانیده اند. علیرغم اینکه مباحث زیست محیطی در خاورمیانه حل نشده باقی مانده است ، انتظار رشد بازار محصولات داروئی در اغلب کشورهای منطقه قابل تصور میباشد.
نگاهی به بازار دارو و محصولات بهداشتی خاورمیانه
اغلب مردم خاورمیانه را به عنوان گروهی از کشورهای به هم نزدیک ؛ دارای فرهنگ یکسان و با ساختارهای اقتصادی و حکومتی مشابه میپندارند. اما واقعیت امر در ترکیب خاورمیانه به شکل کشورهایی کاملا متفاوت در ثروت ؛ استانداردهای زندگی و پیچیدگیهای سیستم بهداشت و درمان است. این منطقه در یک تهدید مشترک و مشابه قرار دارد ، تمام کشورها درحال چالش ایجاد بالانس بین گرایش به مدرنیته و سنت های قوی دیرینه خود قرار گرفته اند. این چالش به خصوص در نابرابری های جنسیتی در مراقبت های بهداشتی بیشتر مشهود است.
خاورمیانه به صورت جغرافیایی به دو ناحیه اصلی غرب آسیا و شمال آفریقا تقسیم شده است . آسیای غربی شامل کشورهای شورای همکاری خلیج فارس؛ بحرین ، کویت ، عمان ، قطر ، عربستان سعودی و امارات متحده عربی است.
این کشورها با توجه به درآمدهای نفتی به عنوان کشورهای با درامد متوسط مورد ملاحظه قرار می گیرند. فلات فارسی در این منطقه ایران ، افغانستان و پاکستان را شامل می گردد.
بخش خاوری اردن ، لبنان ؛ سوریه و سرزمین های فلسطینی را پوشش می دهد . الجزایر ، مصر، لیبی ، مراکش و تونس بخش افریقایی خاورمیانه را تشکیل میدهند.
نظر جنرال الکتریک مبنی بر رشد سریع در خاورمیانه و تبدیل آن به گنج پنهان منطقه یک داستان و حرف و حدیث نیست . برای مثال قطر از هزینهکرد 1561 دلار به ازای هر نفر در سال 2010 در امر بهداشت و درمان به رقم 1920 دلار در سال 2011 رسیده است و مرکز خدمات اولیه درمانی در وزارت بهداشت درخواست هزینه های بیشتری را از هم اکنون تا سال 2022میلادی کرده است. قطر همچنان از آغازطرحی برای بیمه درمانی همگانی از سال 2016 خبر داده است.
کشورهای دیگر منطقه مانند مراکش که به مراتب فقیرتر از قطر هستند بر روی افزایش دسترسی بیمه درمانی مردم کار می کنند . مراکش از آغاز برنامه ای موسوم به " قانون حمایت پزشکی " در سال 2012 اطلاع رسانی نموده است که کمک های مالی برای مراقبت های بهداشتی- درمانی را جهت 5ر8 میلیون نفر از مردم یعنی در حدود 28 درصد جمعیت طراحی نموده است.
این دو مورد تصویریاز تفاوت ثروت در منطقهرا ترسیم مینمایند. صندوق بین المللی پول "تولید ناخالص داخلی "را بر اساس 5265 دلار قدرت خرید سرانه در مراکش در سال 2012 با رقم بالای 102211 دلار در قطر مقایسه می نماید.
در حالیکه در هر دو کشور؛ دولت ها درحال تلاش برای بهبود وضعیت مراقبتی شهروندان خود هستند.
علیرغم مطرح بودن اردن به عنوان مقصد "توریسم درمانی" در دهه های گذشته، اما دربرخورد با بهار عربی و بیداری اسلامی؛سیستم بهداشت ودرمان در آن با چالش های جدیدی مواجه شده است. در سال های 2010 و 2011 تظاهرات ضد دولتی ، تغییرات در حکومت و بحران های منطقهای منجر به کاهش تعداد توریست های درمانی شده است. اخیرا سیل پناهندگان جنگ داخلی سوریه نیز سیستم بهداشت ودرمان اردن را برهم زده است.
جعفر حسن صادرکننده اکثر محصولات دارویی خود به کشورهای عربی منطقه شده است.
براساس بررسی های سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا (سیا) نرخ رشد جمعیت در خلورمیانه از جمله شمال افریقا بسیار بالا بوده وساختار جمعیتی این منطقه جوانتر از کشورهای در حال توسعه و رشد آسیا و کره میباشد.
تقاضا برای محصولات بهداشتی با افزایش جمعیت رشد مییابد ؛ اما طبیعتا این نواحی دارای همان نیازهای بهداشتی جوامع مسن در بازارهای توسعه یافته مانند اروپا در سال 2013 نمی توانند باشند و تقاضا بسیار بیشتر و پیشرفته تر میباشد.
ملاحظات قانونی کلیدی
قوانین در این منطقه بطور قابل ملاحظه ای متفاوت هستند. برای مثال ترکیه اساس برنامه های کاری خود را در این زمینه برای حل مشکل عضویت خود در اتحادیه اروپا گذاشته است و اصلاحات بسیاری را برای سازگاری بیشتر با کشورهای اروپائی انجام میدهد و تنها مسئله ترکیه اجرای عملی کارها می باشد ولی تاکنون اتحادیه اروپا گواهی های بسیار GMP ترکیه را باز گردانده است.
انجمن تحقیقات و تولیدکنندگان داروی آمریکا (PhRMA)به صورت موردی با دقت در خصوص تولیدکنندگان دارو در الجزایر و لبنان گزارشی را ارائه نموده است .در گزارش این انجمن به نمایندگی بازرگانی ایالات متحده هر دو این کشورها نیازمند بررسی اعلان شده اند. در الجزایر حفاظت ضعیف از پتنت و حق تبت ابداع ؛ کنترل نرخ مرجع دولتی، محدودیت های واردات به عنوان سدهایی در مقابل دسترسی به بازار مطرح شده اند. گروه بررسی کننده ؛ این عمل را ناشی از تشویق وزیر بهداشت اعلان می دارد.
در ملاقات با تیم انجمن تحقیقات و تولیدکنندگان با وزیر بهداشت ؛ وی برنامه کاهش زمان صدور مجوز و افزایش حفاظت از مالکیت معنوی را متذکر شده بود.
در لبنان انجمن اصلاحات و تغییراتی را برای بهبود بخشیدن به دسترسی به بازار مشاهده نموده است، اما آنها ، لبنان را نیازمند ایجاد تغییرات بیشتر می داند. گروه بازرسین انجمن از محافظت ضعیف داده ها ، فقدان سیستم نظارتی و امکان تائید و جایگزین سازی انواع دارو و همچنین از یک بازار خاکستری برای محصولات دارویی گزارش میدهد.
مفاهیم ورود موفقیت آمیز به بازار و مشارکت در منطقه
با وجود درگیریهای منطقهای و تحولات اقتصادی و اجتماعی در منطقه خاورمیانه ؛ احتمال افزایش تقاضا برای محصولات و خدمات بهداشت و درمان درطول چند سال آینده در منطقه وجود خواهد داشت.
پیشرفت های اجتماعی و اقتصادی، از جمله افزایش درآمد؛ دسترسی بهکالاها و خدمات زندگی مدرن؛ منجر به تغییر در عادات تغذیه و شیوه زندگی در منطقه و به تبع آن افزایش موارد بیماریهای بسیار ناشی از شیوه زندگی در مورد سلامتی مانند چاقی ، دیابت و بیماریهای قلبی شده است.
همچنانکه استاندارد زندگی در منطقه بهبود مییابد. ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی از افزایش انتظارات برای خدمات بهتر و بیشتر مواجه میشوند. این انتظارات به همراه رشد جمعیت و افزایش مشتریان تحصیل کردهو با سواد (بیماران) منجر به ضرورت سرمایهگذاری در بیمارستانها و تجهیزات پزشکی و همچنین افزایش تقاضا برای نوآوری در داروها، خدمات بهداشتی و تکنولوژی های بهداشت و درمان میگردد.
بسیاری از کشورها مانند امارات متحده عربی و قطر به صورت انفرادی درحال طراحی سیستم استاندارد خاص خدمات پزشکی برای خود هستند این استاندارد ها نه تنها برای جمعیت در حال رشد بلکه برای کارگران خارجی و همچنین برای توریسم درمانی و ارائه بالاترین کیفیت مراقبت های درمانی اجرا خواهند گردید. در مقابل ؛ سایر کشورهای منطقه مانند کویت در حال تلاش برای خارج ساختن بخش دولتی از نظام بهداشت و درمان و سپردن کار به بخش خصوصی به منظور سرمایهگذاریهای بیشتر و تخصصیتر می باشند.
در چشم انداز روشن رشد بازار صنعت بهداشت ودرمان در منطقه در سال های آتی و همچنین در مقایسه با رشد کند و کم مقدار این صنعت بالغ در اروپا و آمریکا ؛ خاورمیانه به شکل محلی مناسب جهت این نوع سرمایه گذاریها دیده می شود.
از شرایط منحصر به فرد منطقه خاورمیانه باور عمومی به مراقبت های بهداشتی از منظر ارزش های فرهنگی و نیاز های اجتماعی آن است که سرمایه گذاری برای سود در این صنعت نقش بسیار زیاد و عمده را ندارد.
در مغرب زمین زکات؛ به عنوان یک اصل اسلامی خیریه شناخته شده است که در جوامع منطقه خاورمیانه به عنوان نیروی محرکه خدمات انسانی مطرح میگردد ؛ بنابراین برای حضور دراین بازار؛ نیاز به ارائه اطمینان خاطر به دولت های علاقمند منطقه برای نظارت و تنظیم بخش بهداشت و درمان در بستر درک این مفهوم و فرهنگ موجود است.
حرکت به جلو در خاورمیانه
افزایش جمعیت، رشد سریع اقتصادی و درخواست و تقاضای سرمایه گذاری درپروژه های کلان ، خاورمیانه را در سال های آتی به کانون عمده بازار بهداشت و درمان تبدیل خواهد کرد. برخی از فرصت های بزرگ در تاسیسات زیربنایی خدمات پزشکی و درمانی موجب جذب شرکت های عظیم جنرال الکتریک و زیمنس به این صنعت شده است.
این دوشرکت دارای زیر ساخت های عظیم مهندسی و تکنولوزیک تجاری و خدماتی برای تامین کنندگان خدمات بهداشت و درمان در زمینه های فن آوری های اطلاعاتی و تصویر برداری های تشخیصی و پرتو هستند.
شرکت جنرال الکتریک اخیرا دفتر مرکزی خود را در شهر الکترونیک دوبی و همچنین کارخانه تولید تجهیزات تصویربرداری تشخیصی و پرتو را در عربستان سعودی افتتاح کرده است.
این دوشرکت دارای زیر ساخت های عظیم مهندسی و تکنولوزیک تجاری و خدماتی برای تامین کنندگان خدمات بهداشت و درمان در زمینه های فن آوری های اطلاعاتی و تصویر برداری های تشخیصی و پرتو هستند.
شرکت جنرال الکتریک اخیرا دفتر مرکزی خود را در شهر الکترونیک دوبی و همچنین کارخانه تولید تجهیزات تصویربرداری تشخیصی و پرتو را در عربستان سعودی افتتاح کرده است.
تاسیس مناطق آزاد تجاری برای شرکت های خارجی شامل امتیاز مالکیت کامل و فرصت های مالیاتی موجب جذب سازمان های بسیاری به منطقه شده است. افزایشهای اخیر در سرمایه گذاریهای مستقیم به ویژه در تحقیقات بیوتکنولوژی موجب رشد بازار در محصولات بیوتکنولوژی گردیده است و شرکت های بزرگ بین المللی در زمینه بیوتکنولوژی مانند آمگن و جنزیم فعالیت هایی را در DuBiotech یعنی پارک فن آوری و بیوتکنولوژی دوبی به همراه شرکت های کوچکتر را آغاز کرده اند.
ترجمه توفیق وحیدی آذر
منبع: مجله Pharmaceutical Technology
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.