خبر های ویژه
2 تیر 1398
توپ بستن مجلس شورای ملی
سالگرد حمله به قانون و مجلس
ماجرای به‌توپ‌بستن مجلس شورای ملی در روز سه‌شنبه ۲ تیر ۱۲۸۷ برابر ۲۳ جمادی‌الاول ۱۳۲۶ ق. و ۲۳ ژوئن ۱۹۰۸ م. به دستور محمدعلی‌شاه قاجارو توسط نیروهای بریگاد قزاق روسی به فرماندهی کلنل ولادیمیر لیاخوف با کشته‌شدن مشروطه چی ها و دستگیری سران جنبش مشروطه به پایان رسید.
تبریز امروز:
لیاخوف، افسر ارتش روسیه، از طرف دربار تزار به ایران اعزام شده بود و در زمان سلطنت محمدعلی شاه قاجار، فرماندهی بریگاد مرکزی قوای قزاق را برعهده داشت. کلنل لیاخوف در مقابل وزیر جنگ و هیچ یک از مقامات وقت ایران برای خود مسئولیتی قائل نبود و مستقیماً از پترزبورگ کسب تکلیف می‌کرد. وی در ۲۲ جمادی‌الاول سال ۱۳۲۶ ق، از طرف محمدعلی شاه قاجار به سمت فرماندار نظامی تهران منصوب شد و در ۲۳ جمادی‌الاول به دستور شاه و توصیه سرگئی شاپشال که در خدمت محمدعلی شاه قاجار بود و گارتوریک وزیر مختار روسیه در ایران، مجلس شورای ملی را به توپ بست.
بر اثر این واقعه جمعی از نمایندگان مجلس را متفرق ساخت و عده‌ای را کشت و قوای قزاق وارد مجلس شدند و دست به تخریب و غارت زدند. بعد از این آشوب سازی مهلک، کلنل لیاخوف از طرف محمدعلی شاه قاجار مورد قدردانی قرار گرفت.
لیاخوف تا روز اول رجب سال ۱۳۲۷ ق در خدمت محمدعلی شاه قاجار بود، ولی پس از فتح تهران توسط مجاهدان و سواران بختیاری و گیلانی، تسلیم اردوی مشروطه‌خواهان شد و از طرف علیقلی‌خان سردار اسعد و محمدولی‌خان تنکابنی، فاتحان مشروطه خواه تهران، تحت حفاظت یوسف خان امیر مجاهد قرار گرفت، تا مورد حمله مشروطه خواهان واقع نشود.
ماجرای به‌توپ‌بستن مجلس شورای ملی در روز سه‌شنبه ۲ تیر ۱۲۸۷ برابر ۲۳ جمادی‌الاول ۱۳۲۶ ق. و ۲۳ ژوئن ۱۹۰۸ م. به دستور محمدعلی‌شاه قاجارو توسط نیروهای بریگاد قزاق روسی به فرماندهی کلنل ولادیمیر لیاخوف با کشته‌شدن مشروطه چی ها و دستگیری سران جنبش مشروطه به پایان رسید.
مهدی ملک‌زاده از شاهدان عینی وقایع آن روز، می‌نویسد:
در وهلهٔ اول حمله و هجوم قوای دولتی به مجلس در مقابل یک مقاومت دلیرانهٔ مجاهدین راه آزادی در هم شکست و قشون مهاجم رو به فرار گذارد و قسمتی از میدان مجلس آزاد شد و در نتیجهٔ کشته شدن توپچی‌هایی که توپ‌های آن‌ها در صف مقدم بود، چند اراده توپ بدون محافظ در جلوخان مجلس باقی ماند. مجاهدین که از این پیشرفت خود تشجیع شده بودند، برای به غنیمت گرفتن توپ‌ها درب مجلس را باز کردند و چند نفر به سرکردگی مرحوم اسدالله خان جهانگیر، عمه‌زاده مرحوم میرزا جهانگیر خان (صور اسرافیل) در میان گلولهٔ توپ و تفنگ، خود را به توپ‌ها رسانیده و آن‌ها را در تصرف در آورده، به طرف مجلس کشیدند. ولی غفلتاً شلیک شدیدی از طرف قشون دولتی شد و اسدلله خان شهید گردید و چند نفر مجروح شدند...
لیاخوف فرمانده کّل که از عقب‌نشینی قشون دولتی پریشان شده بود، فوراً حکم کرد که صاحب‌منصبان روسی فرماندهی قسمت‌های مختلف را در دست بگیرند و امر نمود بلادرنگ حملهٔ عمومی شروع شود.
... از صد و بیست انجمن که به نام طرفداری از مشروطیت در تهران منعقد می‌شد، فقط انجمن آذربایجان و انجمن مظفری در جنگ شرکت کردند و اکثر افراد آن دو انجمن جان خود را در راه آزادی فدا کردند..
پس از شکست، عده‌ای از مشروطه‌خواهان به پارک امین‌الدوله در شمال میدان بهارستان فرار می‌کنند اما با لو رفتنشان، ۳۹ نفر از آنان دستگیر شده و به باغ شاه منتق می‌شوند که ۴ نفر از آنان اعدام می‌شوند.[۷] در زیر فهرست بعضی از مشروطه‌خواهان حاضر در این واقعه و سرنوشت آنان پس از این آمده‌است:
- میرزا ابراهیم تبریزی، نماینده مجلس (در درگیری‌ها توسط قزاق‌ها کشته‌شد)
- سید عبدالله بهبهانی، مجتهد و از سران جنبش (دستگیری و تبعید به عراق)
- سید محمد طباطبائی، مجتهد و از سران جنبش (دستگیری و تبعید به خراسان)
- ابوالحسن پیرنیا، نماینده مجلس (به اروپا رفت)
- محمدتقی بنکدار، نماینده مجلس و بازاری (پس از فرار دستگیر شد)
- شیخ احمد روح‌القدس، روزنامه‌نگار (دستگیر و اعدام شد)
- میرزا نصرالله ملک‌المتکلمین، نماینده مجلس (دستگیر و اعدام شد)
- جهانگیرخان صور اسرافیل، نماینده مجلس (دستگیر و اعدام شد)
- میرزا صادق‌خان مستشارالدوله، نماینده مجلس (دستگیر شد و پس از آزادی منشی محمدعلی‌شاه شد)
- سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی، نماینده مجلس (پس از فرار به بروجرد به قتل رسید)
- میرزا اسماعیل‌خان ممتازالدوله، نماینده مجلس (دریافت پناهندگی سیاسی از فرانسه)
- ابراهیم حکیمی، نماینده مجلس (پناهندگی به سفارت فرانسه)
- میرزا محمدعلی‌خان طهرانی، روزنامه‌نگار (دستگیر شد)
- حسینقلی‌خان نواب، نماینده مجلس (در میان درگیری به خانه‌اش در قلهک گریخت)
- محمدناصر صفا، نقاش (دستگیر شد)
- سیدعبدالرحیم خلخالی، روزنامه‌نگار (پناهندگی به سفارت بریتانیا در تهران)
- علی‌اکبر دهخدا، روزنامه‌نگار (پناهندگی به سفارت بریتانیا در تهران)
- یحیی میرزا اسکندری، شاه‌زاده مشروطه‌خواه (از جراحت در جریان توپ‌بندی درگذشت)
- قاسم‌خان صور اسرافیل، روزنامه‌نگار (به اروپا رفت)
- سیدحسن تقی‌زاده، نماینده مجلس (پناهندگی به سفارت بریتانیا در تهران)[۱۵]
لیاخوف در سوم رجب سال ۱۳۲۷ ق استعفای خود را تسلیم سپهسالار وزیر جنگ کرد و به سن پترزبورگ رفت. در سال ۱۹۱۷ (۱۳۲۶ ق) با انقلاب روسیه ، به ژنرال دِنیکِن فرمانده روس‌های سفید پیوست و چون سفیدها شکست خوردند، بهباتومی گریخت. ولی در آن جا، به دست سه تن گرجی، کشته شد
ارتباط با تبریز امروز
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.
اشتراک در خبرنامه
برای اطلاع از آخرین خبرهای تبریز امروز در کانال تلگرام ما عضو شوید.
فرم تماس با تبریز امروز
کلیه حقوق این سایت متعلق به پایگاه خبری تبریز امروز بوده و استفاده از مطالب آن با ذکر منبع بلامانع
است.
طراحی وتولید
توسططراح وب سایت