خبر های ویژه
30 شهریور 1397
حکیم محمدعلی هیدجی
حکیم هیدجی بویوک شاعیر ، درین باخیشلی فیلسوف، دوشونجه لی بیر روحانی و گورکملی بیر اینساندیر. او کئچه ن یوز ایل فلسفی ، اجتماعی و ادبی اثرلرین یازماسیله ئولکه میزین اجتماعی – سیاسی اولای لارینا قاریشیب ، خالقیمیزین فعال نیرولارینی ؛ اونلارین دوشونجه و یوللارینی تصویره چکیبدیر .
تبریز امروز:
حکیم هیدجی بویوک شاعیر ، درین باخیشلی فیلسوف، دوشونجه لی بیر روحانی و گورکملی بیر اینساندیر . او کئچه ن یوز ایل فلسفی ، اجتماعی و ادبی اثرلرین یازماسیله ئولکه میزین اجتماعی – سیاسی اولای لارینا قاریشیب ، خالقیمیزین فعال نیرولارینی ؛ اونلارین دوشونجه و یوللارینی تصویره چکیبدیر .
حکیم محمدعلی هیدجی گونش ایلی 1234 ده هیدج ده دونیایا گوز آچدی ! ایلک اویره تیمی اورادا یتیردیکده ن سونرا 1297 اینجی ایلده ، قزوینه گئتدی، اورادا دورد ، بش ایل فیقه و اصول اوخودوقدان سونرا تهرانا کوچوب ، 1305 هجری قمری ده کربلایا کوچدو . اون ایله یاخین کربلا و نجف شهرلرینده مطالعه، تحقیق و تحصیل ائتمکله عمر سوروب ، دولغون بیر تجربه ایله وطنه دوندو. تهران دا قالیب، علم و ادب طلبه لرین دوره سینه توپلاییب ، دین و علم بولاغیندان اونلاری دویوزدوردی!
هیدجی 76 یاشیندا (1246 ه ق) دونیا سینی ده ییشدی ، امما اونون طلبه لری بوگونه قده ر، درین علمی چالیشمالارلا اوستادین آدینی، دیری ساخلامیشلار. البته هیدجی ادینی دونیا دیری ساخلایان، شهرتی گونوگوندن آرتماسینا سبب اولان ، اونون الهی استعدادیندان و ایلهام قایناغیندان جوشوب گلن ده یرلی؛ اثر لری دیر، ایندی یوز ایل دن ارتیق دیرکی اثرلری الده ن اله - دولانیب درین مضمون لو شعرلری دیل لرده اوخونور.
ملا محمد علی هیدجی اوز دیریلیغیندا حکیم آدلانیردی، بو اونون فلسفه و حکمته درینده ن باغلی لیغینا اولا بیلردی، هیدجی اسلام فلسفه سی نین بویوک فیلسوف لاریندان دیر. مرحوم مدرس تبریزی"ریحانه الادب" اثری نین دوردونجو جیلدینده و مرحوم مجتهدی " رجال آذربایجان در عصر مشروطیت " اثرینده هیدجی نین علمی و ادبی مقامی اوستونده دایانیب بحث ائدیرلر.
معاصر بیلگین لریمیز اونو چوخ بوجاقلی اثرلریینی اراشدیریب ، دوشونجه و فیکیر دونیاسینی آچیقلاییب ، علمی باخیشلارینی آیدین لادیبلار . اوئلکه میزدن اوزاق آیری خالقلار ایچینده ده بوگون اونون اثرلری آلقیشلانیر، عربلر حکیم هیدجی اثرلرینی اوز آنا دیللرینده اوخویا بیلرلر . حکیم هیدجی دیوانی و آیری اثر لری دونه دونه تبریز، تهران و زنجاندا چاپ اولوبدور.
حکیم اوره یی یانان بیر بیلگین، چالیشقان بیر حکیم، متعهد عالیم ، گوجلو شاعیر و گورکملی بیر اینسان دیر . اونون دیوانیندا اولان موضوع لار او قده ر چئیشیدلی و الوان دیر کی اینسان بو موضوع لار آراسیندا حیران قالیر. دیوانی بیر زنگین خزانه دیر . اوندا مختلف موضوع لار ، قران آیه لری ؛ فلسفی باخیشلار ، نبوی حدیثلر ، فولکلوریک روایت لر ، تاریخی اولای لار ، اخلاق و نصیحت لر له برابر یوزلرجه آتالار سوزلریله دولودور.
حکیم هیدجی اسلام دونیاسی نین اوچ دیلی اولان، عربجه ، فارسجا و تورکجه ایله درینده ن تانیش اولوب بو دیللرین اینجه لیک لرینی بیلیردی . هیدجی ایران ادبیاتی نین اوچ دیللی اوعجوبه سی دیر . حکیم هیدجی هر اوچ دیلده اثرلر یاراتماقلا اسلام دونیاسینا بویوک خدمت ائتمیشدیر.
او فارس، تورک وعرب فیلسوف وشاعیر لری نین دیوانلارینی مطالعه ائدیب، اونلاری آراشدیریب و یارالانمیشدیر.
ائله اونا گوره هیدجی دیوانین دا حافظ، سعدی، نظامی، نسیمی، خاقانی، فضولی و صائب تبریزی نین ایزلرینی گوروروک . ابن سینا ، ابوریحان بیرونی ، شیخ اشراق، ملا صدرا، غزالی و .... فلسفی دوشونجه لری و دونیا گوروشلریله درینده ن تانیشدیر . شبهه سیز بو اوچ دیللی ادبیات اونون ایلهام قایناغی اولموش و اونلارام بهره آلمیشدیر.
موضوع چوخلوغو حکیم هیدجی نین دیوانیندا ؛ شاعیرین گئنیش معلوماتا مالیک اولدوغونوگوسته ریر .
حکیم هیدجی نین یاشادیغی ائو کی آرادان گئتمک ده دیر
هیدجی کلاسیک ادبیاتیندا درین مطالعه سی اولاراق خالق شاعیری کیمی تانینمادادیر. او خالقلا جوشوب قاریشمیشدیر. اونلارین شنلیک لرینده شاد اولوب ، ماتم لرینده توتولوبدور. غم لریله آغلاییب، شادلیقلاریلا گولوبدور . خالق گوزیله باخیب ؛ خالق کولتورونده ن یارار لانیبدیر. دئدیگیمیز سوزه شاهید گتیرمک اوچون هیدجی دیوانیندا چئشیدلی موضوعلارا اشاره ائتمک اولار.
آتالار سوزونون چوخلوغو ، نئچه - نئچه نسلین تجربه لری نین نتیجه سی اولاراق هیدجی دیوانین دا بول – بول ایشلنمیشدیر . بو آتالار سوزلری چوخ گوزه ل صورتده هیدجی دیوانیندا اوزونه یئر آچیبدیر .
بو تورکه مثل دور دییه ر لر خطا
کیچیک ده ن کم اولماز ، بویوک ده ن عطا
***
مثل دور کی سو آختاریر چوق قوری
قالور دینگه یئرلر همیشه قوری
***
اوجادور، یوغون ، بار وئرمز چینار
سن اول مو کیمی خوار و وئر خلقه بار
***
دییه رلر تورکو ، دانا ایله داش داشی
تانی ، ایچمه نامردیله سرد آشی
***
وئروب جدیمیزدن خبر بو سیاق
محبت ائدون کافر اولسا قوناق
***
شاعیرین نصیحت لری ده غافیل اینسانلارین باشینا چیغیراق کیمی دیر:
کیشی تاری سنی دونیاده خلق ائدوب آزاد
سن اوزگه نی اوزووه ایسته رن نه دن ارباب ؟
***
بیم ستم ائیلمه خلقه، رحم قیل اوزیوه
اوکس کی ظلم ائده ر اوزگیه ، ائده ر اوزینه
***
شاعیر عمل سیز عالیم لری ده توپ قاباغینا قویویور:
ائده ر ادعای طبابت کچل
نه پیسدور کی عالیم اولا بی عمل
یوزلرجه بئله بئله آتالار سوزو حکیم هیدجی دیوانینا بزه ک وئرمیشدیر.
یاشار حسینی ابهری
ارتباط با تبریز امروز
اخبار ، گزارشات ، عکسها و فیلم های خود را برای ما ارسال دارید . برای ارسال میتوانید از طریق آدرس تلگرامی یا ایمیل استفاده کنید.
اشتراک در خبرنامه
برای اطلاع از آخرین خبرهای تبریز امروز در کانال تلگرام ما عضو شوید.
فرم تماس با تبریز امروز
کلیه حقوق این سایت متعلق به پایگاه خبری تبریز امروز بوده و استفاده از مطالب آن با ذکر منبع بلامانع
است.
طراحی وتولید
توسططراح وب سایت