امسال همزمان با دومین روز هفته سبز و نیز روز جهانی بدون دخانیات (۳۱ مه)، سازمان جهانی بهداشت، با انتشار گزارشی جزئیاتی تازه از آثار مخرب صنعت تنباکو و دخانیات منتشر کرده است.
گزارش جدید سازمان جهانی بهداشت در مورد آلایندگی صنعت تنباکو چه می‌گوید؟
گزارش جدید سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که صنعت تنباکو علاوه بر این که سالانه جان ۸ میلیون نفر را می‌گیرد، به کره زمین هم بیش از حد تصور آسیب می‌رساند.
بیشتر این تنباکو در کشورهای کم‌درآمد کشت می‌شود که برای تولید غذا به‌شدت نیازمند آب جهت آبیاری زمین‌های کشاورزی هستند. در عوض این آب موردنیاز صرف کشت این گیاه به تعبیر سازمان جهانی بهداشت «مرگبار» می‌شود، و جنگل‌های بیشتری از بین می‌روند.
روانه شدن بیش از ۷هزار ماده شیمیایی سمی در محیط‌زیست
به گفته سازمان جهانی بهداشت، مساله تنها به کشت این محصول ختم نمی‌شود بلکه زباله‌های برجای‌مانده از آن در طبیعت باقی می‌ماند و به آن آسیب می‌رساند.
چنانچه دکتر رودیگر کرچ، مدیر ارتقای سلامت در سازمان جهانی بهداشت می‌گوید: «محصولات تنباکویی از آلاینده‌ترین مواد بر روی کره زمین هستند که حاوی بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی سمی است؛ موادی که وارد محیط‌زیست ما می‌شوند.»
ته‌سیگار دومین منبع بزرگ آلایندگی پلاستیکی در سراسر جهان است که حاوی میکروپلاستیک‌هایی است که در محیط باقی می‌مانند. سایر محصولات مانند تنباکوی بدون دود و سیگارهای الکترونیکی نیز بر مشکل آلودگی پلاستیک می‌افزایند.
کرچ می‌افزاید: «سالانه تقریبا چهار و نیم تریلیون فیلتر سیگار اقیانوس‌ها، رودخانه‌ها، پیاده‌روهای شهری، پارک‌ها، خاک و سواحل را آلوده می‌کند.»
هر فیلتر ته‌سیگار می‌تواند تا ۱۰۰ لیتر آب را آلوده کند درحالی‌که هزینه تمیزکردن زباله‌های تنباکو اغلب بر دوش مالیات دهندگان است و نه صنعتی که این مشکل را ایجاد می‌کند. چین هرساله حدود ۲.۴ میلیارد یورو و هند حدود ۷۱۴ میلیون یورو برای جمع‌آوری این اقلام هزینه می‌کنند.
تلاش صنایع تنباکو در گمراه کردن اذهان عمومی
یکی از ناظران از تلاش‌های بخش روابط عمومی این صنایع برای دورکردن اذهان عمومی از تبعات زیست‌محیطی انتقاد کرد. وی هشدار داده است که تخریب زیست‌محیطی با سوق دادن مردم به سمت محصولات الکترونیکی بیشتر هم خواهد شد.
پیام‌های تبلیغاتی حول فواید سیگارهای الکترونیکی برای آینده‌ای پایدارتر چیزی جز «سبزشویی» این محصولات نیست. اصطلاحی که به دورویی صنایع به‌ظاهر دوستدار محیط زیست اشاره دارد.
اندرو راول نویسنده اصلی گزارش سازمان جهانی بهداشت می‌گوید: شرکت‌های دخانیات ادعا می‌کنند که در جهت پایدار شدن گام برمی‌دارند و شاخص‌های زیست‌محیطی را ترویج می‌کنند. حال‌آنکه این صنعت در قبال آسیب‌های زیست‌محیطی ناشی از محصولات و زنجیره تأمین جهانی آن، هرگز در مقام پاسخگویی وارد نشده است.
در واقع، تاثیر زیست‌محیطی این صنعت تقریبا معادل آلایندگی یک شرکت بزرگ نفتی است و باید به‌سان نقش صنایع نفتی در گرم‌شدن کره زمین با آن‌ها برخورد کرد.
در این گزارش نمونه‌هایی از سبزشویی ذکر شده است. به‌عنوان‌مثال یک شرکت در برزیل علی‌رغم نقشش در جنگل‌زدایی، با وزارت محیط‌زیست و یک موسسه دیگر محیط زیستی در پروژه حفاظت از جنگل در برزیل مشارکت کرده است. همچنین در آفریقا پروژه‌هایی با هدف افزایش دسترسی به آب آشامیدنی با مشارکت صنایع تنباکو راه‌اندازی شده است، درحالی‌که کشت تنباکو نسبت به سایر محصولات نیازمند صرف آب بیشتر است و می‌تواند منابع ضروری آب را آلوده کند.
اروپا برای کاهش اثرات زیست‌محیطی دخانیات چه کرده است؟
برخی کشورهای اروپایی همانند فرانسه و اسپانیا پیشتر مواضعی را در مقابله با آلایندگی صنعت تنباکو و دخانیات اتخاذ کرده‌اند. در این کشورها، اصل موسوم به «آلوده‌کننده باید هزینه‌های آن را پرداخت کند» صنعت دخانیات را ملزم به پوشش هزینه‌های جانبی زیست‌محیطی کرده است.
در بین کشورهای اروپایی، آلمان سالانه بیش از ۱۸۰ میلیون یورو برای پاکسازی زباله ناشی از استعمال دخانیات هزینه می‌کند.
در گزارش سازمان جهانی بهداشت که امروز سه‌شنبه ۳۱ مه (۱۰ خرداد) منتشر شده است، از دیگر کشورها خواسته شده تا از این الگوهای اروپایی تبعیت کنند و مطمئن شوند که کسانی که این آشفتگی را ایجاد می‌کنند برای پاکسازی آلاینده‌های خود هزینه خواهند داد.
همچنین این سازمان خواستار اعطای تسهیلاتی جهت کمک به کشاورزان تنباکوکار است تا به کشت سایر محصولات کشاورزی پایدار روی بیاورند.
